مطالعه تطبيقي دو حكايت با درون مايه جدال از سعدي و بازنمود آنها در دو نگاره از كمال الدين بهزاد و رضا عباسي با نظر به مباني بينامتنيت

A Comparative Study of Two Narrations with Dispute theme, in Two Pieces of Writings by Sa’adi and their Representations in Figures by Kamal-ud-Din Behzad and Reza Abbasi with a Look at Principles of Intertextuality

نگارگري و ادبيات به عنوان دو گنجينه اصلي هنر ايراني در طول تاريخ پيوندي قوي داشته اند و شناخت هرچه بهتر آنها موجب ارتقاي سطح فرهنگي و هويتي ايراني-اسلامي خواهد شد. با توجه دقيق به وضع موجود و پژوهش هاي قابل دسترس، مي توان دريافت كه انتخاب موضوعي واحد در هر دو حوزه، مقوله اي است كه كمتر به آن پرداخته شده است. ضرورت اين تحقيق دستيابي به شناخت عميق در راستاي شفاف سازي روابط پنهان بين دو مقوله نگارگري و ادبيات و درك روابط انساني و اجتماعي حاكم بر فضاي روحي هنرمندان اين دو حوزه است. لذا اين پژوهش با مطالعه موردي و تطبيقي دو نگاره،«مجادله اي در حضور قاضي» و «جدال سعدي با مدعي» از دو نگارگر بنام ايران، كمال الدين بهزاد و رضا عباسي با موضوع واحد «جدال» كه هر دو بازتابي از داستان هاي سعدي شيرازي با عناوين ذكرشده است، سعي در بررسي اين فرضيه دارد كه با توجه به تقدم زماني نگاره جدال كمال الدين بهزاد، امكان الگوگيري رضاعباسي از كمال الدين بهزاد در هر دو مرحله انتخاب موضوع اثر و نيز نحوه بازتاب وجود دارد. مهم ترين هدف پژوهش حاضر، تحليل تاثيرگذاري ها و تاثيرپذيري هاي دو نگاره و تبيين ميزان موفقيت هر نگاره در بازنمود درون مايه حكايت مربوط به هر اثر، در كنار نوآوري ها و ترفندهاي هنري برآمده از روحيات و مهارت هاي هريك از آنها است. همچنين ازجمله اهداف ويژه مي توان به مستندنگاري دقيق نمونه هاي مورد مطالعه و تحليل ويژگي هاي اصلي دو اثر نگارگري بر مبناي نحوه بازنمود هر نگاره اشاره كرد. مراحل مذكور زمينه ساز پاسخ به اين پرسش اصلي است كه : «از ميان دو نگاره متعلق به كمال الدين بهزاد و رضاعباسي، كدام يك ميزان بيشتري از تناسب با متن حكايت مرجع و نوآوري را در اثر خويش به كاربرده اند؟» پژوهش فرضيه محور حاضر با روش توصيفي– تحليلي و با رويكرد تطبيقي با نظر به مباني بينامتنيت به انجام رسيده است يافته هاي پژوهش حاضر گوياي آن است كه هر دو هنرمند ميزان قابل توجه و تقريباً برابري از نوآوري و همچنين تعهد نسبت به داستان مرجع را در آثار خويش به كاربرده اند، ليكن بر اساس مشخصه هاي اصلي، نگاره رضا عباسي بازتاب رساتري از داستان مربوط به نگاره خود را دارد. لازم به ذكر است كه يافته هاي پژوهش همچنين مبين اثبات بخشي از فرضيه و رد قسمتي از آن بوده و به نوعي امكان الگوگيري رضا عباسي از نگاره كمال الدين بهزاد براي خلق نگاره خود را كم رنگ مي داند.

Miniature and literature، as two major treasures of Iranian art، have been strongly interlaced during history and the better they are understood the more they will bring about an elevation in the Iranian-Islamic identity and culture. Exercising scrutiny over the status quo of the affairs and available researches، it can be understood that the selection of a single topic from both of the afore-mentioned study areas has been less frequently dealt with. In this research، it is necessary to carefully examine the relationship between literature and painting with ethical features. clarification of the hidden relationships between these two study areas، i.e. miniature and literature، and perception of the human and social relations governing the psychological space of the artists from these two fields. Therefore the present study، is within the format of a comparative and a case study of the two topics، and attempts to investigate the two figures of "disputing before a judge" and "Sa’adi’s quarrel with a claimant" by two Iranian miniaturists، named Kamal-ud-Din Behzad and Reza Abbasi. These two paintings have a common motif of "dispute"، both of which are reflections excerpted from Sa’adi Shirazi stories and bearing the abovementioned titles so as to test the hypothesis as to "considering the temporal precedence of the figure by Kamal-ud-Din Behzad، could Reza Abbasi have possibly modeled Kamal-ud-Din Behzad in both of the stages of selecting a subject matter and the representation style or not?" The most important objective of the current study is analyzing the effects these two figures could have exerted on one another as well as an elucidation of the extent to which these two figures have succeeded in representing the motifs of a narration pertaining to each of the works along with the artistic innovations and techniques derived from the spirits and skills of each. Futhermore، inter alia the particular objectives of the current research paper، the documentary nature of the study samples and the analysis of the major features of the two miniature works based on their styles of representing each of the figures can be pointed out. The aforementioned stages pave the way for providing an answer to this main question as to "amongst the two figures belonging to Kamal-ud-Din Behzad and Reza Abbasi، which one better represents the context of the original narration and which one of the aforesaid miniaturists has made a greater deal of innovation in his work?" The current hypothesis-oriented study has been conducted based on a descriptive-analytical method through adopting a comparative approach considering the principles of intertextuality. The study findings indicated that both of the artists have practiced almost equal amounts of innovation and techniques and that they have done their best to hold on to the original story، but considering these two works from the lens of the major specifications، the figure by Reza Abbasi is envisaged a more expressive representation of the story pertaining to his miniature work. It is worth mentioning that the study findings are also reflective of the idea that part of the study hypothesis can be proved and another part is rejected therefore Reza Abbasi’s modeling of Kamal-ud-Din Behzad’s miniature work is least probable.