كليدواژه :
عثمانيان , مراد دوم , مدرسيان عثماني , طبقه علميه , شيخ الاسلام
چكيده فارسي :
مقام وزارت عظمي در دوره عثماني همواره به مدرسيان برخاسته از طبقه علميه اختصاص داشت. در پي تحولات پس از جنگ آنقره (802/1402م)، فردي از طبقه غلامان (قوللر) عهده دار اين منصب شد. از اين رو مدرسيان در روزگار مرادم دوم (حك. 824-848/ 1421-1444م و 850-855/ 1446-1451م) براي تجديد نفوذ سياسي پيشين خود اقدام كردند. آنها با بهره گيري از تحولات اوايل سلطنت اين سلطان، بايزيد پاشا وزير اول غيرمدرسي را از پيش روي خود برداشتند و با حمايت همه جانبه از جندرلو ابراهيم پاشا، وزارت عظمي را به طبقه مدرسي باز گرداندند. علاوه بر اين، مراد دوم و دولتمردان، با تشويق مدرسيان، مدارس باشكوهي در بروسه و ادرنه تاسيس كردند و موقوفه هاي چشم گيري به آنها اختصاص دادند. در پي اين اقدامات زمينه مناسبي براي گسترش آموزش مدرسي و تكامل طبقه علميه فراهم شد. با ظهور و رسمي شدن نهاد شيخ الاسلامي، نفوذ مدرسيان شكل ملموس تري به خود گرفت. چنان كه به فتوي شيخ الاسلام، حروفيان حاضر در شهر ادرنه قتل عام شدند. بنابر يافته هاي اين پژوهش كه با رويكرد تحليلي انجام گرفته، مدرسيان، در دوره مورد بحث نفوذ سياسي پيشين خود را تجديد كردند و آن را تا زمان فتح استانبول (857/1453م) استمرار بخشيدند.
چكيده لاتين :
In a situation where the office of Grand Vizier (the First WezÊr) always was dedicated to the Madrasa graduators (the #Ulem§"-bureaucators), Following changes after Ankara war (802/1402), one of the slaves (|uls) was assigned to this office. In Murad II era, the Madrasa graduators tried to renew their previous political influence. Hence, in the early days of this Sultan’s regin, they used the changes and provided ground for the fall of Bayezid Pasha, the Non-madrasa graduator Grand vizier and by the full support from DjandarlË (candarli) Ībr§him Pasha, returned the office of Grand Vizier to the Madrasa graduate class. In addition, with the encouragement of the Ulem§" Class, Murad II and the statesmen, established magnificent Madrasas in Bursaa and Ederne, which significant endowments were dedicated to them. Following these actions, a suitable field was provided for the development of Madrasa education and the compilation of Ilmiyye class and with the emergence and recognition of the Shaikh al-Isl§m institution, the influence of the Madrasa graduators (the Ulem§" Class) became more tangible. The totality of these developments gave such a power to the the Ulem§" Class in this period that the followers of Hurufi set in Ederne were massacred by the fatwa of Shaikh al-Isl§m. According to the findings of this research, which is based on an analytical approach, due to this procedure, the Madrasa graduator renewed their prior political influence during the period and continued it until the conquest of Istanbul (857/1453).
