تحليلي بر رتبه بندي دانشگاه هاي ايران با استفاده از شاخص هاي علم سنجي

An Analysis of Iranian Universities Ranking Using Scientometric Indicators

امروزه دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي در توسعه كشورها نقش اساسي دارند و ضروري است عملكرد آنها با روش ها و معيارهاي مناسب مورد ارزيابي قرار گيرد. در بين كاركردهاي مختلف دانشگاه ها، پژوهش و توليد علم نقش برجسته اي دارد و بررسي برون دادهاي علمي، بخش مهمي از ارزيابي علمكرد علمي دانشگاه ها محسوب مي شود. يكي از روش هاي ارزيابي برون دادهاي علمي، به كارگيري شاخص هاي علم سنجي است. در اين زمينه، شاخص هاي متعددي به منظور ارزيابي كمي و كيفي برون دادهاي علمي پژوهشگران تعريف شده كه مي تواند به سطح موسسات توسعه يابد. در اين مقاله، با روش پيمايشي – توصيفي تعداد 285526 مقاله علمي مربوط به 76 دانشگاه و موسسه آموزش عالي دولتي تابعه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت. داده هاي هر دانشگاه به صورت جداگانه با استفاده از شاخص هاي تعداد تجمعي برون دادهاي علمي، تعداد استنادها، سهم كيفي، شاخص h، پارامتر m و شاخص g مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و رتبه بندي موسسات انجام شد. نتايج نشان مي دهد كه دانشگاه تهران از نظر تعداد تجمعي برون دادهاي علمي و تعداد استنادها، دانشگاه صنعتي شريف از نظر شاخص h و شاخص g، و دانشگاه صنعتي نوشيرواني بابل از نظر پارامتر m برترين دانشگاه هاي ايران در بين دانشگاه هاي مورد بررسي هستند. در رتبه بندي هاي انجام شده، رتبه بندي بر اساس پارامتر m جايگاه بسياري از دانشگاه ها را به علت قدمت پژوهشي تغيير داده است. در نهايت، مقايسه نتايج رتبه بندي هاي ارائه شده با نتايج نظام هاي رتبه بندي ISCو URAP مورد بحث قرار گرفت. يافته ها نشان مي دهد كه رتبه بندي دانشگاه هاي ايران از نظر شاخص هاي تعداد تجمعي مقالات، تعداد استنادها، شاخص h و شاخص g همبستگي شديدي با نتايج نظام هاي رتبه بندي ISC و URAP دارند.

Nowadays، universities and higher education institutions have a critical role in developing countries and it is essential that their performance is evaluated with appropriate methods and criteria. Among the various functions of universities، research and scientific production is the most important one. The evaluation of scientific outputs is an attempt to assess the performance of universities. The use of scientometric indicators is a way to assess the scientific outputs of universities. In this context، a number of indicators have been defined to assess the quantity and quality of scientific outputs of researchers that can be extended to assess the institutions. Through a descriptive survey، in this paper، 285،526 scientific outputs of 76 universities affiliated to Ministry of Science، Research and Technology were selected and evaluated. The data of each university were analyzed individually using the indicators such as the number of scientific outputs، number of citations، h-index، m-parameter and g-index and the institutions were ranked. The results show that Tehran University in number of scientific outputs and number of citations، Sharif University of Technology in h-index and g-index، and Babol Noshirvani University of Technology in m-parameter are as the top Iranian Universities in the surveyed universities. The overall ranking shows that Tarbiat Modares University and Sharif University of Technology are top. Finally، we compare and discuss our ranking results with ISC and URAP ranking systems. The results show that the ranking of universities in this research in terms of the number of scientific outputs، the number of citations، h-index and g-index has a high correlation with that of ISC and URAP systems.