تحليل وضعيت توليدات علمي محققان ايراني در برخي حوزه هاي موضوعي با استفاده از شاخص هاي علم سنجي و تحليل شبكه اجتماعي

Analysis of the status of Iranian scientific production in some subject areas by scientometric and social network analysis indicators

اين پژوهش با هدف تحليل وضعيت توليدات علمي محققان ايراني در سه حوزه فناوري اطلاعات، مديريت، علم اطلاعات و دانش شناسي در صدد پرداختن به اين مسئله است كه مجموعه توليدات علمي محققان ايراني(نمايه شده در پايگاه استنادي «وب آوساينس» و در بازه هاي زماني مختلف) در حوزه هاي فوق بر مبناي شاخص هاي كمي و كيفي علم سنجي چه وضعيتي داشته اند؟ همچنين در راستاي آشنايي هرچه بيشتر با وضعيت همكاري علمي پژوهشگران اين حوزه ها به مطالعه شبكه هم تاليفي اين محققان با استفاده از شاخص هاي تحليل شبكه هاي اجتماعي مي پردازد. مجموعه داده هاي بازيابي شده بر مبناي شاخص هاي كمي و كيفي علم سنجي مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش تحليل شبكه و نرم افزارهاي مناسب، شبكه هم تاليفي توليدات مورد بررسي، به تفكيك براي هر يك از حوزه هاي مورد مطالعه ترسيم شد. اين شبكه در دو سطح كلان و خرد با استفاده از شاخص هاي تحليل شبكه اجتماعي مورد بررسي قرار گرفت.نتايج نشان داد بين شاخص كمي تعداد توليدات علمي و شاخص كيفي تعداد استنادات، در حوزه هاي مديريت و فناوري اطلاعات، همبستگي ضعيفي وجود دارد. اين بدين معناست كه در اين دو حوزه افزايش تعداد مقالات لزوماً منجر به افزايش تعداد استنادات نشده است در حالي كه در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسي بين اين دو شاخص، همبستگي مثبت و معناداري وجود دارد. نتايج حاصل از تحليل شبكه هم تاليفي نشان مي دهد ميزان شاخص درجه تراكم و نيز انسجام شبكه در هر سه حوزه مورد مطالعه پايين بوده و نويسندگان ارتباطات اندكي با يكديگر برقرار كرده اند. ميانگين شاخص ضريب خوشه بندي شبكه هاي مورد بررسي بويژه در حوزه فناوري اطلاعات نشا ن دهنده تمايل نسبتاً بالاي اعضاي شبكه به تشكيل خوشه هاي مختلف است. همچنين با تعيين شاخص هاي مركزيت(درجه، بينيت و نزديكي) نويسندگان هر يك از حوزه هاي مورد مطالعه، عملكرد آنها و نيز برترين نويسندگان براي هر يك ازشاخص هاي مذكور مشخص شد. نتايج اين پژوهش مي تواند با مشخص نمودن ابعاد همكاري علمي در هر يك از حوزه هاي مورد بررسي، در كمك به سياست گذاريهاي پژوهشي تاثيرگذار باشد.

The aim of this study is to analyze of the status of Iranian scientific production in selected areas related to science and Information technology included information technology، management، and library and information science by scientometric and social network analysis indicators. This research looks at the approach of the scientific outputs of Iranian scholars indexed in WOS database. In order to identify the status of the scientific cooperation between researchers، the co-authorship network of these researchers has been studied. After reviewing the literature، all records related to the selected areas were extracted from WOS database.Then the retrieved data sets were examined based on quantitative indicators (the number of scientific outputs) and qualitative indicators (the number of citations، h-index، etc.). Finally، the co-authorship network for each of the fields was drawn using network analysis method and appropriate software. This network was examined using social network analysis indicators such as density، clustering coefficient and centrality. The degree density of the co-authorship network in all three areas is down، and the authorships (nodes) have little communication with each other. The average of clustering coefficient index of the networks، especially in the field of information technology، represents a relatively high tendency of the network members to form different clusters. As well as by determining the centrality (degree، betweenness and closeness) of authors، their performance and the best writers for each of these indices were found. The results of this research can be effective in research policies by determining the dimensions of scientific cooperation in each of the studied areas.