(تحليل عوامل مؤثر بر كاهش كيفيت محيطي بخش مركزي شهرها (مورد پژوهي: بخش مركزي كلانشهر شيراز

Factor Analysis of urban environment Quality in central part of cities Case study: Central part of Shiraz

بخش مركزي كلانشهر شيراز از گذشته تا كنون، نقش پررنگي در حيات و عملكرد اجتماعي-اقتصادي كلانشهر شيراز ايفا كرده است. دگرگوني­هاي اجتماعي، اقتصادي و كالبدي به عمل آمده در اين بخش در طي چند دهه گدشته، موجبات كاهش كيفيت محيطي آن را فراهم آورده است. از آنجا كه بخش مركزي كلان­شهر شيراز، كماكان نقش اقتصادي پررنگي را در حيات و پويايي شهرها ايجاد مي­كند و ميراث تاريخي و فرهنگي آن از اساسي­ترين عوامل كاركرد شهر در سيستم­هاي شهري محسوب مي­شود، ضرورت دارد تا ساز و كار رخداد و چگونگي كاهش كيفيت محيطي در آن بخش،­ مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد و پراكندگي فضايي آن در قالب پهنه ­بندي سطوح كيفيت محيط شهري، مشخص گردد. بنابراين، اين سوال اساسي مطرح مي­شود كه عوامل موثر بر كاهش كيفيت محيطي (بروز زوال) هسته مركزي شهر شيراز كدامند و رفتار فضايي آن از چگونه است؟اين پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي است كه در آن 15 متغير (داده) در حوزه ­هاي مسكن، اشتغال و فعاليت، ساختار جمعيتي و عوامل اجتماعي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته شده­ اند. جامعه آماري اين پژوهش را كليه 375 بلوك آماري بخش مركزي شيراز تشكيل مي­دهد. ابزار تحليل داده­ها كه در اين پژوهش مورد استفاده شده، عبارتند از: تكنيك تحليل عاملي و شاخص KMO بارتلت. نتايج نشان داد كه از 375 بلوك آماري تشكيل دهنده محلات عرفي بخش مركزي شيراز، 238 بلوك آن داراي كيفيت محيطي متوسط به پاييني هستند كه اصلي­ترين دلايل آن به اسكان مهاجرين خارجي، وجود آسيب­هاي اجتماعي به ويژه اعتياد و پايين بودن نرخ اشتغال مردان و زنان برمي­ گردد.

Central part of metropolis Shiraz has had a significant role on social and economic functions of the city from the past until now. Social, economic and physical changes of this part have reduced its viability and urban environmental quality during the last decades. The central part of Shiraz has a socio-economic prominent role in the city and its historical and cultural heritage is one of the most functions of the city, too. It is essential to analysis its environmental quality reduction mechanism. Also, it is necessary to find out the spatial behavior or distribution of the urban environmental quality of life in the region in order to make theoretical platform and practical actions. So, the main question arises here: "What are the effects of environmental degradation factors and how is their special behavior? In order to answer the research question, 15 variables have been used. Variables have chosen from housing, occupation and activities, population structure, and social issues. Factor analysis and Kaiser-Meyer-Olkin Measure of sampling Adequacy (KMO) made research analytical methods. The results showed that 238 blocks of whole 375 blocks, have medium to low urban environment quality of life in the region. Findings mentioned the reduction of quality of life in Shiraz central part rooted in some reasons as habitation of foreign immigrants, social harms especially addiction and low employment rate of men and women.