ارزيابي رويكرد تاب آوري جامعه در برابر مخاطرات طبيعي (مورد مطالعه: شهرستان دماوند)

(Evaluation of society resiliency approach to natural hazards (Case study: Damavand district

چكيده در سال هاي اخير بيشتر پژوهش هاي مرتبط با مخاطرات، پارادايم خود را از مدل كاهش تلفات و خسارت به يك مدل جامع تر تاب آوري اجتماع محلي تغيير داده اند. بر اين اساس ديدگاه ها و نظريه هاي مديريت سوانح و توسعه پايدار در پي ايجاد جوامع تاب آور در برابر مخاطرات طبيعي هستند. تاب آوري ميزان مقاومت سيستمها، توانايي آنها در تحمل تغيير و اختلال و تداوم روابط موجود بين افراد يا متغيرهاست. اين تحقيق با در نظر گرفتن چنين تعريفي براي تاب آوري به ارزيابي رويكرد تاب آوري شهرستان دماوند در برابر مخاطرات طبيعي پرداخته است. مهمترين رويكردهاي تاب آوري به چهار گروه تقسيم شده اند. گروه اول شامل رويكرد كنشگر، كنش پذير و رويكرد سازگار و گسترده است؛ گروه دوم نيز شامل سه رويكرد تاب آوري به عنوان آمادگي، تاب آوري به عنوان عملكرد و تاب آوري بي اثر است؛ گروه سوم رويكردهاي تاب آوري را به دو رويكرد بخشي و كلي تقسيم مي كند؛ و گروه چهارم نيز شامل رويكردهاي تاب آوري و تعادل جهاني، تاب آوري و تعادل چندبعدي است. اين پژوهش براساس اين رويكردها به شيوه پيمايشي و با تكميل پرسشنامه در سطح منطقه تحقيق به شيوه تصادفي، داده هاي لازم را جمع آوري و با روشهاي آماري بررسي و تحليل كرده است. تحليل داده ها براي هر دسته بندي انجام گرفته تا تاب آوري منطقه تحقيق در هر گروه تعيين شود. نتايج حاكي از آن است كه رويكرد تاب آوري اين منطقه در گروه اول كنشگر است، و در گروه دوم تاب آوري به عنوان عملكرد، در گروه سوم تاب آوري بخشي و در گروه چهارم رويكرد تاب آوري و تعادل جهاني بر منطقه حاكم است.

In recent years, the most researches in the field of hazards have changed their paradigm from losses and damage reduction model to a more comprehensive society resilience model. Accordingly, the views and theories of disaster management and sustainable development are making resilient societies against natural hazards. Resilience is system capacity and their ability to change tolerance, disruption and stability of current relationships between the individuals or variables. This study evaluates Damavand's resilience approach in dealing with natural hazards. The most important of resiliency approaches have been divided into four categories; the first one includes proactive approach, reactive, consistent and wide approach. The second one consist three resiliency approaches as a preparation, performance and ineffectual resiliency. The third one is divided into two approaches are named specific and general resiliency. Finally, the fourth group includes resilience approaches and global equilibrium and resilience and multiple equilibria. Based on these approaches, this study attempted to examine and analyze resilience approach in a case study by survey and questionnaire in the study area. The questionnaires were filled randomly and data were analyzed by statistical methods. In order to determine the resiliency approach in each group, data were analyzed separately for each group. The results indicate that resilience approach of this area in the first group is proactive; in the second one it is resilience as performance; in third group is specific resiliency and finally in fourth one is resiliency approach and global equilibrium.