تحليل رخداد بارشي شديد منجر به سيل 28 تير 1394 در استان البرز

Analysis of extreme rainfall event resulting in the floods on June 28th 2015 in Alborz Province

چكيده سيل هاي ناگهاني ناشي از بارش هاي شديد كوتاه مدت از مهم ترين مخاطرات طبيعي محسوب مي شود. تحقيق حاضر با هدف تحليل سازوكار همديدي و ترموديناميكي بارش شديد منجر به سيل 28 تير 1394 در استان البرز صورت گرفت. براساس ايستگاه هاي باران سنجي سيجان، كندر و ايستگاه همديد كرج، ويژگي هاي بارش و رخداد بارش هاي فصل گرم منطقه مشخص شد. در ادامه، داده هاي آنومالي، ارتفاع ژئوپتانسيل، سرعت قائم أمگا) و تاوايي در روزهاي قبل تا زمان رخداد بارشي در تراز 500 و 850 هكتوپاسكال و تراز دريا استخراج و براساس نرم افزار گرادس ترسيم شد. شاخصهاي ناپايداري و نمودار ترموديناميكي اسكيو - تي بر مبناي ايستگاه همديد تهران تحليل شد. وجود هواي سرد در جو بالا، ايجاد ناوه شبه پايا، تزريق و تأمين مداوم رطوبت از پهنه آبي خزر، كم فشار سطح زمين و جريان هاي شمال غربي، مشخصه هاي عمده همديدي حاكم بر رخداد بارشي مذكور محسوب مي شوند. الگوي غالب در تراز دريا در قبل و زمان رخداد بارش، حاكميت كم فشار حرارتي پاكستان است. سرعت قائم (أمگا) در زمان رخداد بارشي تقويت شده و در تراز 850 هكتوپاسكال بيشتر از تراز 500 هكتوپاسكال مشاهده شد. در روز رخداد بارشي بر اثر حركت نصف النهاري جريان هاي تراز بالاي جو ميزان تاوايي مثبت به 9+ رسيده است. رخداد بارشي مذكور با شاخص شوالتر در شرايط ناپايداري شديد و با شاخص مقدار آب قابل بارش، از بخار آب لازم براي بارش شديد در منطقه برخوردار بوده است. اختلاف حرارتي زياد بين سطح بالاي جو و سطح زمين در فصل گرم موجب بارشهاي شديد مي شود. بنابراين، آگاهي از شرايط همديدي بارش هاي شديد منجر به سيل مي تواند به عنوان سامانه معتبر اخطار سيل در قبل از وقوع بحران حايز اهميت باشد.

The flash floods caused by short heavy precipitation are one of the most important natural hazards. The main objective of the study is to provide a synoptic and thermodynamic mechanism analysis of the severe rainfall leading to floods on July 28th, 2005, in Alborz province. According to Sijan and Kondor rain-gauge stations as well as Karaj synoptic station, precipitation features and the occurrence of rainfalls in the warm season were determined. Furthermore, anomaly data, geopotential heights, vertical velocity (omega), and vorticity in the days prior to the precipitation at 500 and 850 hpa and sea level were determined and drawn based on GRADS. The instability indices and the Skew-T thermodynamic graph were analyzed based on Tehran synoptic station. The main synoptic features of the rainfall include the cold weather in the upper atmosphere, creation of quasistationary trough, and earth surface low-pressure, injection and continuous supply of moisture from Caspian Sea and northwestern streams. The dominant pattern at sea level before and during the precipitation was thermal low pressure in Pakistan. The vertical velocity (omega) at the time of the rainfall strengthened the process and it was observed in more than 500 hPa and 850 hPa. On the day of the precipitation, the amount of positive vorticity reached +9 due to the movement of the upper atmosphere meridional flows. The rainfall with Showalter Index in severe unstable conditions as well as Precipitation Index enjoyed the necessary water vapor for heavy rainfall in the region. High temperature difference between the upper level in atmosphere and ground surface during warm seasons causes heavy precipitation. Hence, such knowledge could be reliable source for flood warnings before the occurrence of the crisis.