ارزيابي فرايند توسعه گردشگري روستاهاي تاريخي - فرهنگي با استفاده از مدل چرخه حيات گردشگري مقصد

Tourism Development Procedure Assessment of Cultural–Historical Villages by Using Tourism Destination Lifecycle Model

امروزه توسعه پايدار گردشگري به­عنوان موتور محرك توسعه و عاملي جهت بهبود كيفيت زندگي‌ جوامع درحال توسعه تلقي مي‌شود. اين در حالي است كه اين جوامع و مقاصد گردشگري آنها در زمان­هاي مختلف دچار تحولاتي بنيادي مي­گردند كه ممكن است به توسعه يا افول دائمي گردشگري در آن مقاصد منجر شود. بنابراين شناخت چرخه­ي عمر مقاصد گردشگري مي­تواند به مديران و برنامه­ريزان در رونق بخشي به توسعه پايدار گردشگري كمك كرده و از زوال و ناپايداري گردشگري جلوگيري كند. از اين­رو، مقاله حاضر درصدد پاسخگويي به اين سوال كليدي است كه مناطق روستايي با پتانسيل گردشگري تاريخي- فرهنگي بر اساس مدل ارزيابي چرخه­ي حيات در چه مرحله از توسعه قرار دارند؟ بدين منظور مقاله با هدف توسعه روش عملي ارزيابي و سنجش مراحل توسعه مقاصد گردشگري در 7 روستاي تاريخي- فرهنگي كشور در يك محدوده زماني مشخص و با استفاده از روش شناسي توصيفي- تحليلي و پيمايش و نظر خواهي از مردم، مسولان و گردشگران به ارزيابي و اندازه­گيري در روستاهاي مورد مطالعه پرداخته است. براي تجزيه و تحليل داده­هاي گردآوري شده از روش­هاي تحليل كمي و كيفي در چارچوب مراحل چرخه­ي حيات گردشگري استفاده شده است. نتايج به­دست آمده بيانگر اين مطلب است كه در مجموع روستاهاي مورد مطالعه بر اساس گام­هاي شش گانه مدل چرخه­ي حيات، با ميانگين كل امتياز 444/. در مرحله درگيري و گذار به مرحله توسعه مي­باشند. لذا فرايند گردشگري در روستاهاي مورد مطالعه با افزايش فعاليت­هاي گردشگري همراه است كه در صورت مديريت و برنامه­ريزي مناسب مي­توان از اثرات ناپايدار گردشگري در اين روستاها كاسته و به تداوم حيات گردشگري روستايي كمك كرد.

Nowadays sustainable tourism development is considered a driving force to develop and improve quality of life in developing communities. Simultaneous to tourism development that has been caused inconceivable changes in political, economic and cultural conditions as well as human life style and tourism destinations infrastructures. The changes in these destinations take place periodically. The above mentioned changes normally make the way for constant boost or decline in tourism in these destinations. Doing so, to have a complete understanding of a destination lifecycle can contribute the managers and planners to improve sustainable tourism and prevent instability, decline and imbalanced development. Henceforth, the essay is to provide a sustainable answer to this key question: what level of development the rural regions of historical and cultural potentials are in based on the Lifecycle Assessment Model. Toward developing a practical assessment method and evaluating the tourism development process in seven historical and cultural villages of Iran in a specific time span, this essay has been applied analytic-descriptive method and has made enquiries from people, officials and tourists in the target villages .The above-mentioned results reveal that all target villages based on the Lifecycle Assessment Model six stages, all villages are on the right path of development with overall score of 0/444. Doing so, tourism process in target villages accompany with a considerable increase in tourism related activities and in case of sound management and proper planning, it would be possible to curb unstable and counter-productive tourism development effects in the target villages and pave the way for rural tourism survival.