عنوان مقاله :
تحليلي فرانظري از نسبت بعد تبييني و هنجاري در نظريه سياسي
عنوان به زبان ديگر :
A METATHEORETICAL ANALYSIS OF THE RELATIONSHIP BETWEEN EXPLANATORY-NORMATIVE DIMENSIONS IN POLITICAL THEORY
پديد آورندگان :
تقي لو، فرامرز دانشگاه تبريز - دانشكدۀ حقوق و علوم اجتماعي - گروه علوم سياسي
كليدواژه :
بعد هنجاري , نظريۀ سياسي , تحليل فرانظري , سياست , بعد تبييني
چكيده فارسي :
در يك قرائت عام يا موسع از نظريۀ سياسي كه كانون آن شامل ديدگاه‌هاي مختلف دربارۀ سياست و امر سياسي است، دو وجه از معرفت (معرفت تبييني و معرفت هنجاري) به‌صورت همزمان در يك نظريۀ سياسي، چه اينكه آن نظريه توصيفي-تبييني باشد يا هنجاري-ارزشي، خودنمايي مي‌كند. مسئله اين است كه رابطۀ عناصر تبييني و هنجاري در نظريۀ سياسي چيست؟ چگونه برقرار مي‌شود و آيا از همديگر تفكيك‌پذير است؟ ابعاد تبييني و هنجاري در نظريۀ سياسي به‌صورت مختلف و گريزناپذيري با همديگر مرتبط‌اند، چنانكه اين درهم‌تنيدگي، مرزهاي نظريۀ سياسي با ايدئولوژي سياسي را مبهم ساخته و منازعه بر سر جهان‌شمولي در نظريۀ سياسي را موجب شده است. تحليل فرانظري معطوف به بررسي اين مسئله در نظريۀ سياسي به شيوه‌اي تأملي است. يكي از مسائل مهم فرانظري معاصر در نظريۀ سياسي چگونگي جمع ميان هدف سنتي سياست به‌مثابۀ هدفي هنجاري ناظر بر ضرورت برقراري آرمانشهر با هدف مدرن و پست‌مدرن سياست به‌مثابۀ هدفي تبييني يا توصيفي بوده است كه صرفاً مدعي بازنمايي واقعيت عيني يا برساخت‌هاي ذهني يا زباني است. از رويكرد سنتي به سياست در قالب الگوي فلسفۀ سياسي تا رويكردهاي مدرن و پست‌مدرن به سياست در قالب نظريۀ سياسي تجربه‌گرا و رفتارگرا از يك سو و نظريه‌هاي سياسي هرمنوتيك، پديدارشناختي، ساختارگرا، پساساختارگرا و پراگماتيست از سوي ديگر، اين درهم‌پيچيدگي بعد تبييني و هنجاري نقش مهمي در مجادلات بر سر اعتبار نظري و عملي در نظريه‌هاي سياسي داشته است. مقالۀ حاضر درصدد ارائۀ تحليلي فرانظري در سطح هستي‌شناختي و معرفت‌شناختي از مسائل مرتبط با اين درهم‌پيچيدگي بعد تبييني و هنجاري در نظريۀ سياسي و نتايج ناشي از آن است.
چكيده لاتين :
In a general reading of the political theory, which includes different views on politics and the political, simultaneously exists two sides of knowledge including explanatory and normative. The problem is that, what is the relationship between explanatory and normative elements, how is this relationship established and is it possible for them to be separated? Explanatory and normative dimensions in political theories are inextricably linked, as this interdependence, makes the boundaries between political theory and political ideology ambiguous and leads to conflict over the universality, objectivity and rationality in political theory. Metatheoretical analysis in its reflective method, focuses on these issues in political theory. One of the major issues in contemporary political theory is that how we can get to a reconciliation between the traditional goal of politics as a normative goal concerning the necessary establishment of utopia, and also modern and postmodern goal of politics as an explanatory and analytic goal that seeks to represent objective reality or subjective and linguistic constructs. From Traditional Metatheoretical approach to politics in the name of political philosophy to modern and post-modern Metatheoretical approaches to politics oriented in experimental political theory and also hermeneutic, phenomenological, structuralist, poststructuralist and pragmatists political theory, the tangle of the explanatory and normative dimensions, has an important role in the debates over the theoretical and practical validity of political theory. This article seeks to provide a Metatheoretical analysis of issues related to the tangle of the explanatory and normative dimension in political theory and its ontological and epistemological results.
