تمثيل تخت پروكروستس چارچوبي براي تحليل چالش‌هاي رابطۀ نظريه و واقعيت در علوم سياسي

THE ALLEGORY OF PROCRUSTES BED A FRAMEWORK TO ANALYSIS OF THE HALLENGES OF THEORY an‎d FACT IN POLITICAL SCIENCE

اين مقاله به جاي بحث هاي رايج در خصوص تقدم و تاخر نظريه و واقعيت (Fact)، با استفاده از تمثيل تخت پروكروستسبر آسيب شناسي رابطه نظريه و واقعيت متمركز مي شود. در اين جا تمثيل تخت پروكروستس وضعيتي را در علوم سياسي بازتاب مي بخشد كه در آن محقين تنها آن دسته از واقعيت ­ها يا فكت­ها را برمي گزينند كه با نظريه آنها سازگاري دارد، اما واقعيت ­ها ناسازگار را يا ناديده مي گيرند يا آن را به­ گونه­ اي جرح و تعديل مي كنند تا با نظريه آنها سازگار درآيد. مقاله ضمن نقد اين شيوه نگرش، ابطال بلافصل نظريه در صورت مواجهه با واقعيت­ها متعارض به شيوه پوپري را نيز راديكال مي بيند و به نفع روش لاكاتوشي استدلال مي كند. مقاله با بهره گيري از آموزه ­هاي لاكاتوش و بررسي تحول سه نظريه طبقاتي ماركس، صلح دمكراتيك كانت و نظريه نوسازي، معياري را براي جرح و تعديل يا ابطال نظريه در علوم سياسي به دست مي دهد. در اين جا مقاله استدلال مي كند جايي كه واقعيت ­ها متعارض مانند دو نظريه اول، كمربند حفاظتي نظريه را به چالش كشند، محقق مجاز به جرح و تعديل نظريه است. اما جايي كه واقعيات مزبور مانند نظريه سوم، هسته سخت نظريه را مخدوش نمايند محقق ملزم به ابطال نظريه است. مقاله در اين جا با توسل به روش چرخشي نشان مي دهد چگونه مي توان از مرگ يك نظريه تولد نظريه ديگري را رقم زد.

Discussion on the relation between theory and fact in political science as well as other sciences has been reduced to their priority and posteriority and thus the pathology of this relation has been ignored. But, this paper by using the allegory of “Procrustes’ bed”, firstly, emphasizes the pathology of this relationship. In this pathology, Procrustes’ bed refers to a situation in which researchers only select or underscore the facts that they are compatible with their theory, but they ignore incompatible facts or modify them in such a way as to be consistent with their theory. Secondly with criticizing this approach, mention also needs to be made of Popper’s falsification model, a radical approach and finally an argument for Lacatosian model. Thirdly, through the use of the Lakatosian method and analysis of the developments of three theories, namely, class theory of Marx, democratic peace theory of Kant and modernization theory, this article endeavors to offer a criteria of when to falsify a theory or modify it. The paper argues that when we confront conflicting facts that challenge to be protective, we can modify the theory and when we face with the same situation that is the hard core of a theory is challenged, we must falsify that theory. Finally, the paper at hand, by resorting to cyclical method shows how the death of a theory leads to the birth of another.