شعرشناسي شناختي و استعارات بدني: الگوهاي فرهنگي تفكر و زبان در بوستان سعدي

Cognitive Poetics and Body-Part Metaphors: The Cultural Models of Language and Thought in Bustan

در قلمروي زبان‌شناسي و شعرشناسي شناختي بهره-گيري از ابزار استعاره در كالبدي شدن تجارب بشري همواره مورد توجه بوده است. در اين رابطه، اندام هاي بدن همواره به عنوان يك حوزه مبدا در ساختارپردازي استعاري مفاهيم متنوع در اغلب زبان ها لحاظ مي شده اند و در اين امر از الگوهاي فرهنگي هر زبان بهره برده اند. از اين رو، پژوهش تحليلي و توصيفي حاضر به جهت مطالعه تعامل ميان نظام استعاري زبان، بدن و فرهنگ در زبان فارسي به بررسي پاره اي از استعارات مبتني بر واژگان اندام‌هاي بدني دل، جگر و چشم پرداخته است. داده هاي تحقيق از بوستان سعدي كه اثري معرف فرهنگ و مشحون از استعارات بدني است استخراج شده، در چارچوب نظريات زبان شناسي شناختي تحليل گرديدند. تحليل داده ها نشان مي دهد كه الگوهاي فرهنگي برآمده از نظام‌هاي فكري مربوط به عرفان و تصوف، طب سنتي و عقايد فرهنگي در مفهوم پردازي استعاري اين اندام ها در زبان فارسي نقش شايان توجهي داشته اند

In the field of cognitive linguistics and cognitive poetics, researchers have emphasized metaphor’s important role in conceptualizing world experiences. In this respect, body parts have always been considered as a source domain in structuring various concepts in most languages and they’ve been exploiting the cultural models of each language in this deed. So, in order to investigate the interaction between metaphor, body, and culture in Persian, the present study tries to analyze some body-part metaphors including del (heart-stomach), jegar (liver) and chechm (eye). The data was collected from Saʹdi’s Bustan which is the demonstrative of Persian culture and has a great deal of body-parts metaphors. The analysis of the metaphorical expressions was carried out within a theoretical framework based on insights from cognitive linguistics and poetics. The data analyzed shows that Iranian cultural models, derived from Iranian traditional medicine and Persian spiritual belief systems such as the Sufi worldview and Islamic religion are some factors that affect the structure of cross-domain conceptual mappings.