تاثير آموزش ارتباط موثر به زوج هاي وابسته به مواد مخدر براساس مدل شناختي– رفتاري بر الگوهاي ارتباطي و عود مجدد

Effect of training the communication skills with cognitive-behavioral model to drug dependent couples on communication patterns and recurrent relapse

زمينه: يكي از چالش هاي عمده درمان نگه دارنده با متادون، لغزش و عدم ماندگاري بر درمان است. لذا، توجه به عوامل موثر در اين مورد و كاهش آن به وسيله مداخله هاي روان شناختي به عنوان مكمل دارودرماني ضروري است. هدف: مطالعه به منظور تعيين تاثير آموزش ارتباط موثر به زوج هاي وابسته به مواد مخدر براساس مدل شناختي-رفتاري بر الگوهاي ارتباطي و عود مجدد انجام شد. مواد و روش ها: اين مطالعه مداخله اي نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون- پس آزمون با گروه شاهد، در سال 1392 بر روي 40 زوج مراجعه كننده به مراكز دولتي ترك اعتياد شهر قزوين انجام شد. اين افراد الگوهاي مشكل‌دار ارتباطي داشتند و به روش نمونه گيري در دسترس انتخاب و به صورت تصادفي به دو گروه مداخله و شاهد تقسيم شدند. دو گروه با پرسش نامه مقياس پيش‌بيني پذيري بازگشت به مصرف مواد (RPS) و مصاحبه باليني ساختاريافته (SCID-I) براي مردان و پرسش نامه الگوهاي ارتباطي (CPQ) براي زوج ها در مراحل پيش و پس آزمون ارزيابي شدند. گروه مداخله 9 جلسه 2 ساعتي آموزش گروهي نحوه ارتباط موثر براساس مدل شناختي- رفتاري را دريافت كردند. داده ها با آزمون هاي آماري لوين، باكس و تحليل كوواريانس چندمتغيري (MANCOVA) تحليل شدند. يافته ها: تفاوت بين دو گروه مداخله و شاهد در نمره الگوي ارتباط سازنده با 0/51 (0/05 > p)، در نمره الگوي اجتناب متقابل با 0/61 (0/0001 > p) و در الگوي تقاضا/كناره گيري با 0/45 (0/05 > p) از نظر آماري معني دار بود. همچنين تفاوت بين دو گروه در نمره ميزان عود با 0/64 (0/0001 > p) از نظر آماري معني دار بود. نتيجه گيري: با توجه به يافته ها، به نظر مي رسد آموزش گروهي نحوه ارتباط موثر به زوج هاي وابسته به مواد مخدر براساس مدل شناختي- رفتاري موجب بهبود الگوهاي ارتباطي و پيشگيري از عود مواد در مردان مي شود.

Background: One of the main challenges in methadone maintenance treatment is relapse and lack of sustainability on treatment. Therefore, considering the effective factors in this regard and reducing it through psychological interventions as an adjunct to medication is necessary. Objective: The current study aimed to determine the effectiveness of communication skill training based on cognitive-behavioral model on communication patterns and recurrent relapse in drug dependent couples. Methods: This study was a quasi-experimental intervention with pretest-posttest and control group in 2013 which carried on 40 couple referred to public addiction treatment center of Qazvin city. These people had troubled communication patterns and were selected using convenience sampling and were divided into two groups of intervention and control, randomly. Two groups were assessed by relapse prediction scale (RPS) and structured clinical interview for DSM (SCID-I) for men and communication pattern questionnaire (CPQ) for couples in pre and post-test. Intervention group received 9 two hours sessions of communication skill training based on cognitive-behavioral model. Data were analyzed using Levin and Box tests and multivariate analysis of covariance (MANCOVA). Findings: The difference between the intervention and control groups in the constructive communication pattern with 51% (p < 0/05), in mutual avoidance pattern with 61% (p < 0/0001) and in the demand / withdraw pattern with 45% (p < 0/05) was statistically significant. Also, the difference between the two groups in the rate of relapse with 64% (p < 0/0001) was statistically significant. Conclusion: According to the findings it seems group training of communication skill based on cognitive-behavioral model can improve the communication patterns in drug-dependent couples, as well as prevents relapse in men.