مقايسه روش‌هاي مداخله‌اي غيرحضوري اصلاح سوگيري شناختي استاندارد، اصلاح سوگيري شناختي مبتني بر روش خودزايي، و آموزش شناختي رفتاري بر دانشجويان افسرده

Comparison of None-attendance Interventions Methods of Standardized Cognitive Bias Modification, Cognitive Bias Modification Based on Self-generation and Cognitive-Behavior Training on Depressed Students

اهداف اصلاح سوگیری شناختی رایانه‌ای اخیراً اصلاح ارزیابی‌های خاطرات مزاحم را وعده داده است. هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه سه روش درمانی غیرحضوری اصلاح سوگیری شناختی استاندارد، اصلاح سوگیری شناختی مبتنی بر خودزایی، و آموزش شناختی رفتاری است.  مواد و روش ها این پژوهش بر اساس طرح تحقیق ازجمله طرح‌های نیمه‌آزمایشی با سه گروه آزمایشی و ارزیابی به صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان مقطع كارشناسی دانشگاه هرمزگان بود كه در سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ مشغول تحصیل بودند. بر اساس ملاك‌های شمول و خروج شركت‌كنندگان، ۵۱ نفر به شیوه هدفمند، برای مرحله نهایی پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه اصلاح سوگیری شناختی استاندارد، خودزایی و آموزش شناختی رفتاری گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسش‌نامه‌سناریوهای مبهم برای افسردگی، درجه‌بندی‌دیداری خلق، افسردگی بك-۲، مقیاس تجدیدنظرشده نگرش‌های ناكارآمد، مقیاس عاطفه مثبت و منفی و آزمون سوگیری حافظه بود. برای تجزیه‌وتحلیل آماری داده‌ها از میانگین، انحراف استاندارد، تحلیل كوواریانس‌چندمتغیری، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مكرر و آزمون‌های تعقیبی استفاده شد كه با نرم‌افزار 19-SPSS تجزیه‌وتحلیل شد. یافته ها نتایج نشان داد هر سه مداخله مؤثر بوده‌اند (0/01>P)، اما در متغیرهای خلقی (علائم افسردگی (0/079)، خلق (0/054)، عاطفه مثبت (0/416)، عاطفه منفی (0/158)) سه گروه تفاوت معناداری با یكدیگر نداشتند. در متغیرهای شناختی (سوگیری تفسیری (0/0001)، حافظه مثبت (0/0001) و منفی (0/006)) تفاوت بین سه گروه معنادار بود؛ به استثنای متغیر نگرش‌های ناكارامد كه تفاوت به‌دست‌آمده معنی‌دار نبود (0/228). نتیجه گیری در مجموع، نتایج پژوهش نشان داد روش‌های اصلاح سوگیری شناختی مبتنی بر تصویرسازی مثبت و خودزایی با دستورالعمل‌های جدید و چهار هفته‌ای، روش‌های مؤثری دركاهش علائم افسردگی، بهبود سوگیری تفسیری، نگرش ناكارآمد و حافظه است.

Objectives A recent method that modifies the intrusive memories is cognitive bias modification. This study aimed to investigate and compare the three none-attendance therapies of standardized cognitive bias modification, cognitive bias modification based self-generation and cognitive-behavior training. Methods According to inclusion and exclusion criteria, a total of 51 participants were selected via purposive sampling method. Then, they were randomly assigned to either of three groups: standardized cognitive bias modification, self-generation, and cognitive-behavioral training groups. Questionnaires and scales related to mood, interpretation bias, memory bias, positive and negative emotions, and inappropriate attitudes were used as the research instruments. Results Results indicate that all three treatment methods are effective (P<0.01). But, the three groups had no significant differences in mood-related variables (depression signs, mood, positive and negative affect). Regarding the cognitive variables (interpretation bias, positive and negative memory bias, dysfunctional attitudes), interventions were effective, and the groups exhibited significant differences (P<0.01). Conclusion Standardized cognitive bias modification and self-generation through new 4-week procedures serve as effective methods for attenuating depression while improving the states of interpretation bias, inappropriate attitude, and memory.