تأثير سرمايه اجتماعي بر اعتياد به اينترنت در ميان دانش‌آموزان مقطع متوسطه استان آذربايجان شرقي

Effect of Social Capital on Internet Addiction among Eastern Azerbaijan High School Students

در عصر پست مدرن امروزين، اينترنت به مثابه شمشير دولبه عمل مي كند؛ يعني هم فرصت است و هم تهديد. بر حسب گفته ­هاي انديشمندان، اينترنت فرصت­ ها و امكانات جديدي در جهت افزايش سرمايه اجتماعي به ويژه در فضاي مجازي در اختيار كاربران قرار مي­ دهد، اما اين فرصت ها و امكانات در صورت عدم استفاده درست و استفاده افراطي باعث تشديد پيامدهايي چون اعتياد به اينترنت، تضعيف شدن سرمايه اجتماعي كاربران در دنياي واقعي، تفرد­گرايي و انزواي اجتماعي مي ­گردد. به همين خاطر، در مقاله حاضر تلاش بر آن است كه تأثير سرمايه اجتماعي بر اعتياد به اينترنت در ميان دانش‌آموزان متوسطه استان آذربايجان شرقي مورد بررسي قرار گيرد. روش تحقيق پيمايشي و ابزار اندازه­ گيري پرسشنامه بسته پاسخ بوده و جامعه آماري شامل دانش‌ آموزان مقطع متوسطه استان آذربايجان شرقي به تعداد 204562 نفر مي‌باشد. بر اساس فرمول كوكران حجم نمونه استحصالي به تعداد 664 نفر بوده كه به روش نمونه­ گيري خوشه­ اي چند مرحله­ اي اقدام شده است. يافته ­هاي تحقيق نشان مي­ دهد كه ميزان سرمايه اجتماعي و همچنين نرخ اعتياد به اينترنت در ميان دانش‌آموزان بالاتر از حد متوسط بوده و نتايج تحليل رگرسيون نيز نشان داد كه دو بعد اعتماد اجتماعي و شبكه ارتباطات اجتماعي از ابعاد سرمايه اجتماعي، بيش از 30 درصد تغييرات متغير وابسته (اعتياد به اينترنت) در ميان دانش‌آموزان را مورد تبيين قرار مي ­دهد.

In today’s postmodern era, internet acts like a double-edged sword; creating both opportunities and threats. According to scholars, internet specially provides users in cyberspace with new opportunities and facilities to increase their social capital. But these opportunities and facilities if not properly used or used excessively, will deteriorate consequences such as internet addiction, weakening of user’s real world social capital, and social isolation. Therefore, in the present work, we have tried to evaluate the impact of social capital on Internet addiction among high school students in East Azerbaijan. Research method was based on survey and aclosed questionnaire was used as measurement tool.Our population included 204,562 of East Azerbaijan high school studentsupon which a Multi-stage cluster sampling was conducted based on Cochran formula and a sample size of 664 individuals was obtained. Research findings indicate that the amount of social capital and the rate of Internet addiction among students was higher than average. Regression analysis results also revealed that two aspects of social trust and social relation networks from social capital aspects, explain more than 30 percent of variances in dependent variable (internet addiction) among high school students.