بررسي اثر امتياز وضعيت بدني ميش بر صفات وزن بدن و تعداد بره در هر زايش در يك گله گوسفند شال

The effect of body condition score on lamb body weight and litter size in a flock of Chaal sheep

سابقه و هدف: نمره وضعيت بدني در گوسفند بستگي به ميزان بافت‌هاي ماهيچه و چربي زوائد افقي و عمودي مهره‌هاي انتهايي كمر داشته و ميزان چاقي حيوان زنده را ارزيابي مي‌كند. اين امتيازدهي ضمن كمك به كنترل وضعيت ميش، با تشخيص فوري تغييرات وضعيت بدن راهنمايي در جهت تغيير در مديريت گله بوده و در نتيجه منجر به بهبود در صفات توليد و توليدمثلي و افزايش بازدهي مي‌شود. هدف از تحقيق حاضر بررسي اثر امتياز وضعيت بدني ميش بر صفات وزن بدن بره در سنين مختلف و تعداد بره در هر زايش بود. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه، امتياز وضعيت بدني 147 رأس ميش نژاد شال، 10 الي 12روز قبل از جفت‌گيري در يك واحد گوسفنداري در شهرستان تاكستان بررسي شد. ميش‌ها در محدوده سني 1 تا 6 سال و دامنه وزني 45 تا 75 كيلوگرم قرار داشتند و از نظر امتياز وضعيت بدن به پنچ گروه با فاصله 1 واحد (1، 2، 3، 4 و 5) تقسيم شدند. تعيين نمره وضعيت بدني، با استفاده از انگشتان دست و از طريق لمس زوايد افقي و عمودي چهار عدد از مهره‌هاي كمري پشت و دنده آخر انجام گرفت. به منظور بررسي اثر وضعيت بدني ميش بر صفات مورد مطالعه (وزن تولد، وزن شيرگيري، وزن 5 ماهگي و تعداد بره در هر زايش) از نرم افزار Minitab 14 استفاده شد. تجزيه و تحليل داده‌ ها با استفاده از رويه GLM و Logistic به ترتيب براي صفات وزن بدن و تعداد بره در هر زايش انجام شد. يافته‌ها: اثر جنس و تعداد بره در هر زايش بر وزن بدن بره‌ها معني دار بود و بره‌هاي نر و يك قلو وزن بيشتري در زمان تولد، شيرگيري و 5 ماهگي نسبت به بره‌هاي ماده و دوقلو داشتند (0/05>P). وزن ميش اثر معني داري بر وزن بدن بره‌ها در سنين مختلف نداشت. اثر سن ميش بر وزن تولد بره ها معني‌دار بود (0/05>P)، هرچند اين اثر بر وزن شيرگيري و 5 ماهگي معني دار نبود. اثر وزن تولد بره‌ها بر صفات وزن شيرگيري و وزن 5 ماهگي از نظر آماري معني‌دار بود و بره‌هاي سنگين‌تر در زمان تولد، وزن شيرگيري و 5 ماهگي بيشتري داشتند (0/001P). بره‌هاي حاصل از ميش‌هاي با امتياز بدني 3 و بيشتر، وزن بدن بيشتري را در زمان تولد، شيرگيري و 5 ماهگي نشان دادند. همچنين بيشترين ميزان دوقلوزايي در ميش‌هايي با امتياز بدني 3 مشاهده شد. نتيجه‌گيري: با توجه به اثر امتياز وضعيت بدني ميش بر ميزان دوقلوزايي و وزن بدن بره‌ها، براي دستيابي به عملكرد توليدي بيشتر در نژاد شال پيشنهاد مي شود حداقل امتياز وضعيت بدن 3 براي ميش‌ها در زمان جفت گيري مد نظر قرار گيرد. براي ميش‌هايي با وضعيت بدني پايين تر مي توان از فلاشينگ يا تغذيه كمكي به منظور بهبود عملكرد توليد و توليدمثل استفاده نمود.

Background and object ives: Body condition score of sheep depends on the amounts of muscle and fat tissues in horizontal and vertical lumbar vertebrae that show the obesity of live animal. This rating also controls body condition of ewe to detect physical changes and can modify farm management toward improving productive and reproductive traits and thus farm efficiency. The aim of this study was to investigate the effect of BCS of ewe s on lamb body weight and litter size in Chaal sheep. Materials and methods: B ody conditi on scores of 147 ewes with the age of one to six years old and body weight of 45 to 75 kg were used in a sheep farm located in Takestan C ounty , Qazvin , Iran . Body condition scores of ewes were recorded at 10 to 12 days before mating. Ewes were divided base d on BCS into five groups with an increment of one unit ( 1 , 2 , 3, 4 and 5 ). Body condition scores were measure d by hand and f eeling the muscle and fat tissues along the backbone ( between the four last lumbar vertebrae of the spine and the last rib ) . Minita b 14 was used t o estimate the effect s of body condition score s on litter size and lamb body weights at birth, weaning and fifth months of age . General linear model and Logistic procedures were used for analyzing body weight traits and litter size, respecti vely. Results: Effect s of sex and litter size were significant on lamb body weights and male and single lambs were heavier than female and twine lambs at birth, weaning and fifth month of age. Ewe weight did not show significant effect on lamb body weight traits. Ewe age had a significant effect on birth weight and non - significant effect s on weaning and fifth month body weights. Also , lamb birth weight had a significant effect on latter body weights and heavier lambs at birth showed more weights at weaning and fifth month . B ody condition score showed significant effect on litter size and lamb weights at different ages. Lamb of ewes with BCS 3 and higher were heavier at birth, weaning and 5 th mont h . The highest rate of twinning was recorded in ewes with BCS 3. Conclusion: These results suggested that Chaal ewes with at the least BCS of 3 at mating had better productive performance and flushing could be used to improve productive and reproductive abilities in ewes with less BCS .