اثربخشي برنامه پيوند علائق ميان خانواده‌ها و معلمان بر نشانه‌هاي اختلال نافرماني مقابله‌اي و مشكلات اجتماعي

The Effectiveness of Linking the Interests of Families and Teachers (LIFT) Program in Preventing Oppositional Defiant Disorder and Social Problems

اختلال نافرماني مقابله‌اي، يك اختلال شايع و ناتوان كننده در كودكان است كه براي معلمان، خانواده و كودك مشكلاتي را ايجاد مي­ كند و با ميزان بالايي از معضلات جتماعي همراه است و در نوجواني و بزرگسالي مي‌تواند سبب بروز اختلال سلوك شود. هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي برنامه پيوند علائق ميان خانواده‌ها و معلمان (ساختۀ ادي، ريد و فترو، 2000)، بر كودكان داراي نشانه‌هاي اختلال نافرماني مقابله‌اي است. اين پژوهش از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون­ پس‌آزمون با گروه كنترل بود. مشاركت­ كنندگان 30 دانش‌­آموز پسر با اختلال نافرماني مقابله­‌اي (15 نفر گروه آزمايش و 15 نفر گروه كنترل) مقطع ابتدايي دبستان انديشه، منطقه 18 شهر تهران در سال تحصيلي 1394-1393 بودند كه با روش نمونه­‌گيري هدفمند انتخاب شدند. ابزار گرد‌آوري داده‌ها پرسشنامه سياهه رفتاري كودك (فرم والدين)، فرم گزارش معلم و خرده مقياس سنجش مشكلات اجتماعي از نظام سنجش مبتني بر تجربه آخنباخ (آخنباخ و رسكورلا، 2001؛ انطباق و هنجاريابي، مينايي، 1384) و ملاكهاي مبتني بر راهنماي تشخيصي و آماري اختلالهاي رواني (ويراست پنجم، انجمن روان­پزشكي آمريكا، 2013) براي تشخيص اختلال نافرماني مقابله‌‌اي بود. داده‌ها با آزمون كوواريانس تحليل شد. نتايج نشان داد برنامه پيوند علائق ميان خانواده‌‌ها و معلمان تأثيري معنادار بر كاهش نشانه‌هاي اختلال نافرماني‌ مقابله‌اي از ديدگاه والدين و معلمان دارد. همچنين نتايج نشان داد اين برنامه بر كاهش ميزان مشكلات اجتماعي از ديدگاه والدين و معلمان تأثيرگذار است.

Oppositional defiant disorder is a common and disabling disorder in children, causing many problems for teachers, parents and children, and is associated with high rates of difficulties in social relationships; it may result in conduct disorder in adolescents and adults. The goal of this research was to study the effectiveness of Linking the Interests of Families and Teachers (LIFT) Program (Eddy, Reid & Fetrow, 2000) in preventing oppositional defiant disorder (ODD) and social problems. This was a quasi-experimental study with pretest posttest design. The statistical population of the study comprised all primary school boys with ODD symptoms in district 18 of Tehran. The sample was drawn using purposive sampling method and the subjects were randomly assigned to two experimental (N= 15) and control groups (N = 15). The instruments included Child Behavior Checklist (CBCL), Teacher Report Form (TRF), Social Problems subscale from Achenbach System of Empirically Based Assessment (ASEBA) (Achenbach & Rescorla, 2001), and clinical interviews based on Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (American Psychiatric Association, 2013). The collected data were analyzed by using covariance. Results indicated that LIFT program had a significant effect on oppositional defiant disorder symptoms from parents’ and teachers’ viewpoint. In addition, LIFT program had a significant impact on social problems based on parents’ and teachers’ point of view.