تحليل الگوهاي فضايي توفان‌هاي تندري در شمال غرب ايران

The Analysis of Spatial Patterns of Thunderstorms in the North West of Iran

يكي از بلاياي طبيعي كه هر ساله در سراسر جهان خسارات مالي و جاني زيادي ايجاد مي‌نمايد توفان‌‌هاي تندري و پديده‌هاي ناشي از آن هستند. براي اين منظور داده‌هاي سطح زمين 16 ايستگاه شمال غرب كشور با دوره مشترك آماري 22 ساله (2009-1988) از سازمان هواشناسي كشور اخذ شد. سپس كدهاي مربوط به توفان‌هاي تندري شامل كدهاي 17، 29 و 91 تا 99 استخراج گرديد. از آنجا كه شناخت الگوي پديده‌ها نقش به سزايي در شناسايي رفتار آن در طي زمان و مكان دارد. بنابر اين جهت مطالعه الگوي مكاني توفان هاي تندري از روش تحليل الگوي خود همبستگي مكاني و شاخص موران محلي انسلين بهره گرفته شد. نتايج نشان داد كه از نظر مكاني بيشينه توفان هاي تندري طي دوره مورد مطالعه بر نواحي مرتفع و كوهستاني منطقه منطبق است. در حالي كه از نظر زماني بيشينه توفان‌هاي تندري در ماه‌هاي ارديبهشت و خرداد‌ ماه رخ داده است. نتايج حاصل از همبستگي تفكيكي و رگرسيون خطي، نشان داد كه از بين عوامل جغرافيايي مانند ارتفاع، طول و عرض جغرافيايي تأثير عامل ارتفاع قوي تر از دو عامل ديگر مي باشد.

One of the natural disasters that each year around the world provides a great human and financial losses are caused by Thunderstorms and related its phenomena. To investigate the spatial distribution of thunderstorms 16 Stations North West meteorological data with common statistical 22-year period (2009-1988) was taken from the National Weather Service. Then the codes of thunderstorms (17, 29 and 91 to 99) was extracted. Since the identification of phenomena detected a significant role in its behavior over time and space. Therefore, to study the spatial pattern of thunderstorms and analysis of spatial autocorrelation, Anselin Local Moran's Index was used. The results showed that the maximum area of ​​thunderstorms is adapted to highland areas. While the peak time of thunderstorms in May and June has occurred. The results of partial correlation and linear regression showed that the geographic factors such as altitude, latitude and longitude the influence of height is more powerful than the two other factors.