بررسي پراكنش فضايي تصادفات درون شهري و برون شهري كشور مطالعه موردي: تصادفات 1386

Spatial Pattern of Intercity Accidents and Roads Accidents Distribution In Iran, Case Study: 2007 accidents

امروزه تصادفات رانندگي از مرز يك حادثه يا رويداد يا مشكل خارج شده و تبديل به بحران شده است. تعداد متوفيان و مجروحين و نيز خسارات روحي و جسمي و معلوليت ­هاي ناشي از تصادفات به صورت لحظه ­اي در حال تغيير است، كه در اين ميان كشورهاي توسعه نيافته و در حال توسعه بيشترين سهم را از اين حوادث دارا هستند. بر اساس آمارهاي موجود تخمين زده مي­ شود ساليانه حدود يك ميليون نفر در جهان به علت تصادف با وسيله نقليه فوت مي ­كنند و حدود 15 تا 20 ميليون نفر آسيب مي­ بينند. ضرر و زيان ناشي از تصادفات سالانه 1.3 درصد توليد ناخالص ملي كشورهاي در حال توسعه را به هدر مي ­دهد كه طبق يك برآورد نقريبي ميزان خسارت­ هاي ناشي از هزينه ­هاي بيمارستاني و از كار افتادگي و خسارت­ هاي ديگر ناشي از حوادث رانندگي، ساليانه 500 هزار ميليون دلار برآورد شده است (WHO,1993). طبق اخبار منتشر شده از رسانه ­هاي عمومي و رسمي كشور به نقل از سازمان جهاني بهداشت، كشور ايران از نظر ميزان وقوع تصادفات رانندگي مقام اول را در جهان دارا مي ­باشد (WHO, 2003). آمارهاي منتشره نشان مي دهد بطور ساليانه در ايران بيش از 210.000 مورد تصادف صورت مي­ گيرد كه 14.000 كشته و چندين برابر نيز مجروح دارد (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، 1380). توزيع فضايي تصادفات و آسيب هاي ناشي از آن در سطح كشور نشان مي دهد كه سهم استانها متناسب با جمعيت آنها و حجم جابجائيهاي اتفاق افتاده در آنها نمي باشد. مطالعه حاضر با استفاده از داده هاي تركيبي سالنامه آماري استان هاي كشور در 1386 و نتايج عمومي سرشماري 1385، به بررسي الگوي توزيع فضايي تصادفات درون شهري و برون شهري، مرگ و مير، مجروحين و خسارات ناشي از تصادفات در سطح شهرستان هاي كشور با استفاده از تكنيك آمار مكاني و شاخص توزيع فضايي موران پرداخت.نتايج بررسي ها نشان داد كه در سطح كشور الگوي مختلف فضايي در وقوع تصادفات درون شهري و برون شهري وجود دارد. سنجش تاثير چگالي جمعيت نشان داد كه بر خلاف تصور كانون هاي جمعيتي متراكم از سرانه مرگ و مير ناشي از تصادف كمتري برخوردار هستند و خوشه هاي معنادار مرگ و مير بر نواحي كم جمعيت و با چگالي كم متمركز است.

he aim of the study is to describe the inter-province differences in traffic accidents and mortality on roads of Iran. Two different risk indicators were used to evaluate the road safety performance of the provinces in Iran. These indicators are the ratios between the number of persons killed and injured in road traffic accidents and the number of accidents and counties population. Spatial analyses were performed to the mean annual rate of deaths and to the number of fatal accidents that were calculated for the 2007. Global and local spatial autocorrelation analyses were performed to show whether the provinces with high rates of deaths–accidents show clustering or are located closer by chance. The spatial distribution of provinces with high rates of deaths and accidents was nonrandom and detected as clustered with significance of PThe application of spatial analysis and modeling of accident statistics and death rates at provincial level in Iran will help to identification of provinces with outstandingly high accident and death rates. This could help more efficient road safety management in Iran.