واكاوي اندركنش نوسان مديترانه شرقي با تغييرپذيري دماهاي كرانگين غرب ايران

Analysis of interaction between the Eastern Mediterranean oscillation with variability of extreme temperatures in West of Iran

دماهاي كرانگين عناصر آب و هوايي هستند كه در قالب مخاطرات اقليمي بر عوامل اقتصادي و اجتماعي تأثير دارند و شناخت و پيش‌بيني آن‌ها به‌منظور برنامه‌ريزي در زمينه‌هاي كشاورزي، صنعتي و اقتصادي ضروري مي‌باشد. از طرف ديگر اين تغييرات به‌شدت با نوسانات جوي - اقيانوسي كلان‌مقياس مرتبط‌اند. با توجه به اين موضوع، تبيين اندركنش دماهاي كرانگين ايستگاه‌هاي غرب كشور و نوسان مديترانه شرقي، از اهداف مهم‌ اين مطالعه مي‌باشد. براي بررسي تأثير نوسان مديترانه شرقي بر تغييرات دماهاي كرانگين ايستگاه‌هاي غرب ايران، از روش‌هاي همبستگي پيرسون، روند خطي و پلي نوم يال استفاده‌شده است. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد در فاز منفيدماي كرانگين بيشينه از 0/09 تا 0/85 و دماي كرانگين كمينه 1 درجه نسبت به ميانگين دوره آماري افزايش‌يافته است. برعكس در فاز مثبت دماي كرانگين بيشينه از 0/1 تا 0/4 و دماي كرانگين كمينه از 0/06 تا 0/56 درجه سانتي‌گراد نسبت به ميانگين دوره آماري كاهش داشته است. تأثير EMO بر دماهاي كرانگين در فصل بهار قوي‌تر از فصل زمستان بوده است. بيشترين همبستگي ماهانه بين دماهاي كرانگين و اين الگو در ماه مارس بوده است. دماهاي كرانگين كمينه با تراز 300 و دماهاي كرانگين بيشينه با تراز 500 هكتوپاسكال الگوي مديترانه شرقي بالاترين همبستگي داشته‌اند.

Extreme temperatures are climatical elements that in form of climate hazards affect over economic and social factors and knowledge and its forecasting for planning in the fields of agriculture, industry, and economy is essential. On other hand, its changes strongly linked with macroscale atmospheric-ocean fluctuations. According tothis issue, explanation of interaction of extreme temperatures and the Eastern Mediterranean pattern is main goals of this study. To identify the relationship between extreme temperatures and eastern mediterranean oscillation,the values of this index which are standardized have been studied and compared with normalized data using pearson correlation analysis,linear and polynomial process.The study results show that maximum temperature increases from 0.09 to 0.85o c and minimum temperature to 1o c with respect to average statistical periods in the negative phase.In contrast, in positive phases,maximum temperature from 0.1 to 0.4oc and minimum temperature decreases from 0.06 to 0.56o c with respect to average statistical periods. EMO effect on the extreme temperatures in spring season has been stronger than the winter. The highest monthly correlation between extreme temperatures and this pattern has been in March. Minimum temperatures with 300HP and maximum temperatures with 500 had highest correlation.