افت سطح آب زيرزميني و شيوه برگشت جبران گر در آبخوان دشت الشتر استان لرستان

Groundwater Level Decline and Compensating Withdrawal Plan in Aleshtar Plain, Lorestan Province, Iran

منطقه مطالعاتي (دشت الشتر)، به فاصله حدود 52 كيلومتري از شهرستان خرم‌آباد (مركز استان لرستان)، در سمت شمال‌غرب آن قرار دارد. برداشت بيش از حد از آب هاي زيرزميني در سال‌هاي اخير، باعث افت سطح آب زيرزميني و ايجاد زمينه بروز برخي مخاطرات به‌خصوص براي منابع آب زيرزميني شده است. در اين پژوهش، ميزان افت سطح آب زيرزميني در دشت مذكور با استفاده از هيدروگراف واحد دشت در طول دوره آماري سال‌هاي 88-1381 معادل 4 متر برآورد شد. همچنين، به‌ منظور تعيين مناطق بحرانيِ دچار افت و شبيه‌سازيِ واكنش‌هاي سامانه‌ي آب زيرزميني به برداشت آب در آينده تحت شرايط مختلف، مدل رياضي آبخوان تهيه گرديد. سپس از طريق تلفيق مدل رياضي و سـيستم اطلاعات جغرافيايي، جريان آب زيرزميني در دشت مورد مطالعه، با استفاده از نرم‌افزار «جي ام اس» شبيه‌سازي شد. نتايج پيش‌بيني سطح آب توسط مدل، براي دوره پنج‌ساله بعدي نشان مي‌دهد كه در پايان دوره مورد پيش بيني، ميزان افت، حدود 3/5 متر افزايش خواهد يافت. در نهايت، راهكارهايي جهت مديريت آبخوان از طريق تعديل برداشت به‌منظور جبران افت آبخوان، با توجه به ملاحظات اقتصادي ارائه گرديد و با كمك نرم‌افزار «جي دبليو ام» مورد ارزيابي قرار گرفت. با توجه به ملاحظات هيدروليكي و اقتصادي ارائه گرديد و با كمك نرم‌افزار «جي دبليو ام» مورد ارزيابي قرار گرفت. تأمين ميزان كسر آب مورد نياز، از طريق چاه‌هاي پيشنهادي جايگزين در خارج از مناطق داراي افت شديد انجام خواهد گرفت.

Study area (Aleshtar plain) is located about 52 Km far from Khorramabad city (Lorestan Province centre) in the northwest direction. Excessive groundwater withdrawal in recent years caused some hazards such as the high decline in groundwater level. In this research, the amount of aquifer drawdown is estimated to be about 4m using plain unit hydrograph according to respective data of the study period (2002-09). Also, for determining the areas with critically low water levels as well as for simulating the groundwater responses to further withdrawal under various conditions in future, the mathematical model of the aquifer was developed. Then, by a combination of the mathematical model of the aquifer and geographical information system (GIS), the simulation model of the aquifer was constructed via using the GMS software. According to prediction outcomes of the simulation model, the groundwater level would have about 3.5m further depression at the end of the consecutive five years' period. Finally, some management approaches offered for appropriate withdrawal aimed at the compensation of drawdown as well as hydraulics and economic considerations and were evaluated by the aim of GWM software. Amounts of required water which lost due to withdrawal reduction would be compensating through pumping from new proposed wells which are located outside of high depression area.