بررسي وضعيت آلودگي محيط از نظر تركيبات نفتي و فلزات سنگين در باقرشهر تهران

Investigation of heavy metals and hydrocarbons contamination in Baghershar, Tehran, Iran

شهر 60 هزار نفري فعلي باقرشهر و حريم آن كه در فاصله 4 كيلومتري از جنوب شهر تهران قرار گرفته به واسطه نزديكي به اين كلانشهر، سياست هاي دولت و شرايط مساعد جغرافيايي، از حدود نيم قرن قبل پذيراي صنعت عظيم پالايش نفت و خوشه هاي صنعتي و بسياري از صنايع كارگاهي و كارخانه اي شده كه آلايندگي خصلت ذاتي همه آنهاست. فاصله نزديك با تهران سبب تاثيرپذيري آن از آلودگي هواي شهر تهران و فاضلاب هاي شهري گسيل شده به منطقه نيز گرديده است. اين مقاله به روش تحليلي و توصيفي به بررسي ميزان آلاينده هاي نفتي و فلزات سنگين در هوا، خاك و گياهان در محدوده اين شهر پرداخته است. تحليل ها با توجه به اندازه گيري هاي به عمل آمده در متغيرهاي مربوط به 12 نمونه هوا ، 24 نمونه خاك و 24 نمونه گياه چندساله صورت پذيرفته اند. نتايج حاصل نشانگر وضعيت نامناسب منطقه از نظر آلودگي هوا، خاك و گياهان به هيدروكربن هاي نفتي و فلزات سنگين است. بالا بودن غلظت اين تركيبات در هوا، علاوه بر تاثير بر خاك و گياهان مي تواند براي سلامت انسان نيز بسيار زيان آور باشد. بالا بودن ميانگين و ميانه براي تركيبات نفتي و روي در نمونه هاي خاك نشان داد كه خاك منطقه به شدت آلوده است. نيكل و واناديم در خاك از حد استاندارد فراتر نبوده اما اندازه هاي نسبتا بالاي آن مي تواند يك ريسك به شمار آيد. اندازه گيري بر روي گياهان نيز نشان داد كه تركيبات نفتي و فلز روي غلظت بيشتري را در گياهان منطقه دارند و بيشترين غلظت پارامترهاي مورد بررسي در گياهان منطقه در محدوده شهري بوده است. ميزان فلزات سنگين در گياهان هنوز به حالت بحراني نرسيده ولي با توجه به غلظت فلزات در هوا و خاك منطقه، مي توان انتظار داشت كه در آينده غلظت اين فلزات در نمونه هاي گياهي افزايش يابد. همچنين نتايج تحقيق، تاثيرپذيري آلودگي از فعاليت هاي پالايش، انبار و پخش فرآورده هاي نفتي و ترافيك منطقه را كه حمل فرآورده هاي نفتي در آن بسيار نقش دارند، آشكار نمود. واژگان كليدي: آلودگي، تركيبات نفتي، فلزات سنگين، باقرشهر اندازه گيري متغيرها در نمونه هاي مورد آزمايش به كارفرمايي شهرداري باقرشهر صورت گرفته است.

This study investigates hydrocarbons and heavy metals pollution in air, soils, and plants in Baghershar and its peripheral located in about 4 km south of Tehran by using an analytical descriptive method. As area study has a favorable situation near Tehran megacity and has had proper geographical conditions, many giant plants including Tehran oil refinery and its relatives and so many other pollutant plants and workshops have been located here since the 1960s. The analysis is based on sample measurements of 12 samples of air, 24 samples of soils and 24 samples of perennial plants. The finding shows that the region is polluted by hydrocarbons and heavy metals origin from the plants and their relative transportations. The high density of the contaminants in the air could be harmful to human life and so could leave harmful effects on soils and plants. High values of hydrocarbons and zinc in samples show that the soils in the region are polluted too. Although the values of nickel and vanadium were lower than the standard level, but the high levels of contaminants in the soils could be a risk for plants and water resources. Measurement of sample plants indicates that hydrocarbon and zinc contaminants had a higher density than others and the higher values obtained from Baghershar urban areas. Although the concentration of the heavy metals in plants are far from crisis level, but as the values are high, its expect them to increase in the future and cause many harmful effects. Finding also shows that pollution in the area study has being affected by the oil refinery and relative activities in storing, distributing and transporting of oil products.