تحليل روابط توفان هاي غباري جنوب ايران با كم فشار سند

Analysis of Relations between Dust Storms and Indus Low Pressure over Southern Iran

در دهه هاي اخير، تغييرات آب و هوايي و تخريب محيط زيست، در باختر و جنوب ايران، به افزايش فراواني توفان هاي غباري و كاهش ميانگين افق ديد انجاميده است. پژوهش حاضر با هدف دسته بندي توفان هاي غباري جنوب ايران و شناسايي روابط فراواني آنها با ويژگي هاي كم فشار سند شامل فشار و موقعيت آن انجام شد. داده هاي روزانه اين تحقيق شامل شناسه هاي يازده گانه گردو غبار از سازمان هوا شناسي براي 17 ايستگاه داده سنجي جوي از سال 2000 تا 2009 بود. رسم 120 نمودار فراواني روزانه ايستگاه هاي درگير غبار، امكان شناسايي 354 توفان غباري را فراهم كرد. دسته بندي توفان هاي شناسايي شده در سه رده فراگير، نيمه فراگير و كوچك، امكان تعيين 25 توفان برگزيده را با لحاظ شناسه هاي فراواني شهرهاي درگير و تاريخ روز اوج فراهم كرد. تركيب دادههاي فشاري تاريخ هاي روزهاي اوج هر رده (UTC 12) بر پايه برنامه «C++» در محيط متلب»، امكان دستيابي به مدل هاي تركيبي فشار تراز دريا را در محيط سورفر» فراهم ساخت. نتايج نشان داد كم فشار جلكه سند طي توفان هاي فراگير، عميق و متمركز ظاهر مي شود و «جنوب صحرا (حجاز (جنوب ايران» و «سوريه (عراق (جنوب ايران»، دو مسير اصلي و آسياي ميانه (جنوب ايران» مسير فرعي مكش و انتقال غبار طي توفان هاي فراگير به سمت جلگه سند هستند. اين كم فشار طي توفان هاي نيمه فراگير، سطحي و پراكنده با مسيرهاي فرعي مكش نمايان شد و طي توفان هاي كوچك نمودي نداشت. در مجموع، از تحقيقات پيشين، دو يافته «غرب سو شدن جريان هاي هوا در ترازهاي پايين و مياني جو در جنوب ايران» و «كاهش نم نسبي هوا بويژه در لايه پايين» و از تحقيق كنوني «عميق تر و متمركز شدن كانونهاي كم فشار سند»، سه فراسنج هستند كه پايش همزمان آنها، مي تواند به هشدار گرد و غبار در استان هاي جنوبي ايران قابليت اعتماد بالاتري ببخشد و فرصت برنامه ريزي، لحاظ تدابير ايمني و نصب تجهيزات را بيفزايد.

Iran is located in southern mid-latitudes and undergone to environmental hazard of dust storms (DSs). In recent decades, following the climate change and the extended environment destructions, the frequency of DSs has increased and the visibility during dusty days has decreased over Western and Southern Iran (SI). As the aim of the present study, we followed the classifying of DSs in SI based on their frequencies related to Indus Low (IL) characteristics including its pressure and location. The daily data-set of this research included 11 dust codes that gathered from 17 weather stations in the SI at 12 UTC from 2000 to 2009. 120 daily graphs that were plotted based on the frequency of dusty cities, determined 354 DSs. All DSs were classified in three categories including pervasive, semi-pervasive, and small ones and they determined 25 DSs as indicator ones based on their frequency of dusty cities and their dates. SLP data-sets during all dates at 12 UTC related to every category composed by C++ programming and it presented final composed models on sea level pressure. The composed model showed IL is strong and unified during Pervasive DSs (PDS) over Indus Plain as IL location. It revealed dust was sucked and moved from two principal “routes” including “Southern Sahara-Hijaz-Southern Iran” and “Syria-Iraq-Southern Iran” and one subsidiary route “Central Asia-Southern Iran” during PDSs toward Indus Plain. All routes of IL were subsidiary, surface and scattered during Semi-pervasive DSs and we didn’t find any route during small DSs. West-ward air flows and a decrease in relative humidity at low troposphere over Southeastern Iran as two findings from previous researchers and deepening and being focused of IL as a new finding are three indicators that can use for DS monitoring and warning and then environment management.