مقايسه روش هاي برآورد خطر فرسايش كرانه اي با استفاده از مدل NBS (مطالعه موردي: رودخانه گلالي قروه)

(Comparison of Stream Bank Erosion Hazard Methods Using NBS Model (Case Study: Galali River, Ghorveh)

پديده فرسايش و انتقال رسوب از جمله فرآيندهاي هيدروديناميكي مهمي است كه بسياري از سيستم هاي هيدروليكي نظير حوضه هاي آبريز، رودخانه ها، سواحل و بنادر، سدها، پل ها، جاده ها، كشتزارها و تأسيسات عمراني را متأثر مي سازد. در اين مقاله براي بررسي فرسايش گرانه رودخانه گلالي قروه به عنوان يك رودخانه ناپايدار، از نقشه برداري ميداني و گوگل ارث استفاده شد و پارامترهاي مورفولوژي مجرا و ميزان فرسايش كرانه رودخانه بر اساس شاخص تنش برشي نزديك كرانه رودخانه (NBS) راسگن، بدست آمد. ارزيابي فشار برشي نزديك گرانه در پيش بيني فرسايش بسيار با اهميت است طوري كه نشان دهنده توزيع انرژي جريان در مقطع عرضي مجرا بويژه كرانه مجرا مي باشد و اين توزيع نامتناسب انرژي جريان مي تواند منجر به فرسايش كرانه شود. براي تخمين NBS از سه روش نسبت شعاع انحناء به عرض دبي لبالبي ( Re/Wbkf)، نسبت حداكثر عمق نزديك كرانه به متوسط عمق دبي لبالبي (Dnb/Dbkr) و نسبت تنش برشي نزديك كرانه به تنش برشي دبي لبالبي (tnb/tbkf) استفاده شد. نتايج نشان داد كه در روش (Rc/Wbkf) ميزان فرسايش پذيري گرانه در اكثر مقاطع، متوسط تا خيلي كم بوده، در روش (dnb/dbkf) در اكثر مقاطع فرسايش پذيري كرانه ها در حد كم بوده و در روش (tnb/tbkf) خيلي زياد است كه نهايتا" روش نسبت به حداكثر عميق نزديك كرانه به متوسط عمق دبي لبالبي (fnb/dbkf) با توجه به واقعيت صحت بيشتري نسبت به روش هاي نسبت شعاع انحناء به عرض دبي لبالبي (Rc/Wbkf) و نسبت تنش برشي نزديك كرانه به تنش برشي دبي لبالي (tnb/tbkf) دارند و براي زودخاني گلالي مناسب ترند. / dpkf ) با توجه به واقعيت صحت بيشتري نسبت به روش هاي نسبت شعاع انحناء به عرض دبي لبالبي ( R / Wbkf ) و نسبت تنش برشي نزديك كرانه به تنش برشي دبي لبالب ( tab / tokf ) دارند و براي رودخاني گلالي مناسب ترند.

There are seven methods for estimating NBS, which include: channel pattern and bar assessment, ratio of radius of curvature to bank-full width (Rc/Wbkf), ratio of pool slope to average water surface slope (Sp / S), ratio of pool slope to rifle slope (Sp/Srif), ratio of near-bank maximum depth to bank-full mean depth (dnb/dbkf), ratio of nearbank shear stress to bank-full shear stress (τnb/τbkf) and use of velocity profile/isovel/velocity gradients. In this article, three methods were selected for estimating Near Bank Stress (NBS); Rc/Wbkf, dnb/dbkf, τnb / τbkf and then according to these methods, the erosion of the Galali river banks were determined at different levels from very low to extreme. Results showed that in the method radius of curvature to bank-full width (Rc/Wbkf), the bank erosion was moderate to very low and in the method near-bank maximum depth to bank-full mean depth (dnb/dbkf) in most cross-sections, the bank erosion was low and in method near-bank shear stress to bank-full shear stress (tnb/tbkf) the bank erosion was very high. Also, curvature coefficient shows that the river is sinuosity in cross-sections 1, 2 and 3 and is a meandering river in cross-sections 4 and 5. Comparing the results and field observation shows that the method near-bank maximum depth to bank-full mean depth is acceptable. Finally, in the Galali river, results of near-bank maximum depth to bank-full mean depth (dnb/dbkf) for assessment of the bank erosion (NBS) is better than method radius of curvature to the bank-full width (Rc/Wbkf) and near-bank shear stress to bank-full shear stress (tnb/tbkf). The Galali river has low to moderate bank erosion potential. Also, the river is sinuosity in upstream and is meandering in downstream and according to field observation, bank erosion potential in downstream of the Galali river is more that upstream.