تحليل مكاني مراكز امدادي در سوانح جاده اي (مطالعۀ موردي: محورهاي تهران فيروزكوه، - تهران هراز و تهران ورامين)

(A spatial distribution analysis of relief bases in road accidents (case study: Tehran–Firuzkuh, Tehran–Haraz and Tehran–Varamin axes

مقدمه: يكي از مسائل قابل‌ تأمل در مديريت سوانح، مسأله حوادث و سوانح جاده‌اي مي‌باشد كه از موارد مهم آن شاخص‌هاي انتخاب محل استقرار مراكز امدادي در جاده است. در كشور ما به سبب تعدد و تفكيك مسئوليت‌ها در سوانح جاده‌اي، سازمان‌هاي زيادي به‌عنوان پاسخگو به چنين سوانحي داراي وظيفه قانوني هستند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به جمعيت هلال‌احمر، اورژانس، راهداري، پليس‌راه اشاره كرد. تحليل مكاني مراكز امدادي در طول جاده‌ها، باتوجه به ويژگي‌هاي اجتماعي، اقتصادي و جغرافيايي، فاكتور مهمي در كاهش آسيب‌پذيري مديريت سوانح جاده‌اي به‌شمار مي‌رود. تحقيق حاضر سعي دارد تا به اين سؤال پاسخ دهد كه آيا مكان استقرار مراكز امدادي براساس شاخص‌هاي متناسب صورت پذيرفته است يا خير؟ روش: نوع پژوهش حاضر كاربردي و روش مطالعه پژوهش اسنادي، تحليلي و پيمايشي است. ابزار گردآوري اطلاعات و داده‌ها منابع كتابخانه‌اي، آماري، اينترنت و نقشه‌ها مي‌باشد كه به شيوه تركيبي با استفاده از مدل‌هاي كاربردي مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. مدل‌هاي استفاده شده در اين تحقيق AHP و سيستم اطلاعات جغرافيايي مي‌باشد. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: نتايج حاصل از اين تحقيق حاكي از آن است كه بخش بسيار مهم و داراي اولويت در محورهاي مورد بررسي فاقد پوشش امدادي است. مطابق اولويت‌بندي به دست آمده، به‌جز در محور تهران- هراز در دو محور ديگر توسعه پايگاه‌هاي امداد و نجات هلال‌احمر ضروري به‌نظر مي‌رسد. خلاء پايگاه بين‌شهري اورژانس در هر سه محور به ويژه محورهاي تهران- هراز و تهران- فيروزكوه نيز مشهود است. در ادامه، نتايج تحقيقات نشان داد كه بخشي از منتهي‌اليه محور تهران- فيروزكوه نيازمند احداث راهداري و همچنين محدوده شهر فيروزكوه تا مرز استان مازندران و محور تهران- ورامين نيز نيازمند مطالعه و بررسي در خصوص احداث پاسگاه پليس‌راه مي‌باشد

Background: One of the most important issues in disaster management is road accidents, of which its essential indicators are site selection of relief bases on the roads. In Iran, due to the multiple and separation of tasks and duties, many organizations are legally responsible for road accidents including Red Crescent society, EMS, Road Maintenance & Transportation Organization (Rahdari), and Iranian Traffic Police. Given the social, economic and geographical characteristics, the spatial analysis of relief bases along the roads is considered as an important factor in reducing the vulnerability of road accidents. The purpose of this study is to answer the question of whether the location of the road relief bases is based on appropriate criteria. Method: In this applied research, the methods of documentary, analytical and survey are used. In addition, data is gathered from internet, map, statistical and library resources based on combined methods using applied models such as AHP and GIS. Findings and Conclusion: The results of this research indicate that the most important and priority areas in the case studies have not covered with any relief services. According to the prioritization process of this study, apart from Tehran-Haraz axis, it is necessary to develop rescue and relief bases in two axes of Firuzkuh and Varamin. Also, all three axes especially Haraz and Firuzkuh have not been covered with Emergency Road Services. Moreover, the end part of Firuzkuh axis in Tehran province requires Rahdari and the area of Firuzkuh to the border of Mazandaran province and the axis of Varamin need to study the construction of a police station.