اولويت‌بندي امكانات توسعه گردشگري و توزيع فضايي آن (نمونه موردي: شهرستان‌هاي استان گلستان)

Prioritization of tourism development facilities and its spatial distribution Case study: Golestan Province

امروزه گردشگري يكي از مهم­ترين، پرسودترين و اميدبخش­ ترين فعاليت­ هاي انسان معاصر است، به گونه­ اي كه از آن به عنوان گذرگاه رشد و توسعه ياد مي­ كنند. در بسياري از كشورهاي دنيا امروزه صنعت گردشگري نيروي اصلي پيشبرد و توسعه اقتصادي به شمار مي­رود و به اندازه ­اي در رشد اقتصادي- اجتماعي كشورها اهميت دارد كه بسياري از برنامه­ريزان و اقتصاددانان آن را صادرات نامرئي ناميده ­اند. پس بايد به ظرفيت فضاهاي گردشگري به­ويژه زيرساخ ت­ها و خدمات مورد نياز گردشگران توجه ويژه و وافري داشت. سطح ­بندي و رتبه­بندي زيرساخت­هاي گردشگري در نواحي گردشگري و توزيع متعادل زيرساخت­ها، يكي از اقدامات اساسي توسعه گردشگري و معياري براي تعيين مركزيت و همچنين تعيين امكانات مورد نياز و تعديل نابرابري بين نواحي مختلف يك استان است. هدف پژوهش حاضر، سطح­بندي شهرستان ­هاي استان گلستان بر اساس توزيع فضايي زيرساخت­ هاي گردشگري با بهره­ گيري از تكنيك ­هاي تصميم­ گيري VIKOR ، SAW وTOPSIS است. جهت تعيين اهميت هر يك از شاخص­ها از روش آنتروپي شانون و براي تجزيه و تحليل داده ­ها از صفحه گسترده Excel استفاده گرديد. همچنين براي رسيدن به يك اجماع كلي و دقيقتر در نتايج از تكنيك ادغام كپ­لند بهره گرفته شده است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي و رويكرد حاكم بر فضاي تحقيق، كاربردي است. نتايج حاصل از تكنيك كپلند نشان مي­ دهد كه شهرستان­هاي گرگان با ضريب امتياز (13) و گنبد كاووس با ضريب امتياز (11) با كسب رتبه اول از نظر برخورداري از شاخص­ هاي گردشگري از وضعيت مطلوبي برخوردارند و شهرستان­هاي گميشان با ضريب امتياز (11-) و مراوه ­تپه با ضريب امتياز (13-) در وضعيت محروم و 10 شهرستان­ ديگر استان در وضعيت نيمه­ برخوردار قرار دارند.

Today, tourism is one of the most important, prosperous and promising activities of human beings, so that; It is referred to as the growth and development passage. Today, in many countries, the tourism industry is the main driving force behind economic development and it is important in the socio-economic development of countries. Therefore, special attention should be paid to the capacity of tourism spaces, especially the infrastructure and services needed for tourists. Leveling and ranking of tourism infrastructure in the tourist areas and the balanced distribution of infrastructure, are among the basic criteria of tourism development and a standard for determining the centrality as well as determining the required facilities and modifying the inequality between different areas of a province. The purpose of this study is to determine the level of Golestan province's cities based on the spatial distribution of tourism infrastructure by using VIKOR, SAW and TOPSIS decision-making techniques. To determine the importance of each indicators, Shannon entropy method was used and to analyze the data and Excel spreadsheet were used. Also, Copland integration technique was used to reach a more consensual and consistent result. The research methodology was descriptive-analytic and the research approach was applicable. The results of the Copland technique show that Gorgan city with a coefficient of (13) and Gonbade Kavoos with a coefficient of (11) have the first rank in terms of tourism indicators, and they have favorable situation. Gomishan city with a score of 11 and Maraveh Tappeh with a score of 13 are in poor condition and 10 other provinces of the province are in a semi-privileged position, respectively