كليدواژه :
بخش ساربوك , توسعه سكونتگاه‌هاي روستايي , مديريت پسماند , پسماند روستايي
چكيده فارسي :
افزايش بي رويه جمعيت در روستاها از يكسو و به مثابه آن توليد حجم انبوهي از زباله‌هاي پراكنده روستايي از سوي ديگر منجر به بحران جدي و جديدي در سكونتگاه‌هاي روستايي شده است. اين مساله ضرورت حفظ محيط‌زيست و به نوبه خود، بهبود شرايط توسعه سكونتگاه‌هاي روستايي از طريق سيستم مديريت پسماند ايجاد كرده است. لذا هدف پژوهش، پياده سازي رهيافتي جديد و كاملاً متفاوت از بقيه پژوهشها به دنبال بررسي نقش مديريت پسماند و عوامل مؤثر آن به منظور توسعه سكونتگاه‌هاي روستايي در ابعاد زيست‌محيطي، اقتصادي و اجتماعي در جنوب شرق كشور (واقع در استان سيستان و بلوچستان بخش ساربوك) پرداخته است. پژوهش حاضر براي رسيدن به هدف ذكرشده از روش‌شناسي بر مبناي ماهيت روش، توصيفي – تحليلي (همبستگي) و ازلحاظ هدف كاربردي از طريق شيوه مطالعه كتابخانه اي- اسنادي و پيمايشي براي پاسخ‌گويي به سؤالات پژوهش در منطقه روستايي بخش ساربوك پرداخته شد. با در نظر گرفتن ضريب خطاي معيار(65/0)، تعداد 226 سرپرست خانوار روستايي در 15 روستاي داراري دهياري به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‌گيري به‌صورت تصادفي(خانوارهاي روستايي) است. برآورد حجم نمونه نيز از طريق فرمول كوكران انجام شد. داده ها و اطلاعات پژوهش از طريق پرسشنامه‌اي گردآوري شد و از روش‌هاي آماري (ميانگين، مدل تحليل عاملي و آزمون همبستگي پيرسون) در نرم‌افزار SPSS استفاده گرديد. به‌طوري‌كه نتايج حاصله از تحليل شاخص‌هاي يازده گانه مديريت پسماند نشان داد كه شاخص‌هاي مربوط رضايت‌مندي از سكونت در روستا و حفظ تنوع زيستي در روستا به ترتيب با مقادير 10.73، 9.12 و 8.60 درصد بيشترين تأثيرگذاري و كمترين ميزان تأثيرگذاري شاخص‌هاي مربوط به رشد محصولات زراعي، توليد بيوكمپوست خانگي و توليد انرژي با مقادير ميانگين 5.62، 5.78 و 0.098- درصد، سه رتبه آخر را به خود اختصاص دادند. همچنين نتايج به‌دست‌آمده مرتبط با مقدار آماره 0.999 شاخص‌هاي يازدهگانه مديريت پسماند نشان داد كه رابطه مستقيم و معني‌داري بين مديريت پسماند و توسعه سكونتگاه‌هاي روستايي بخش ساربوك وجود دارد. با توجه به يافته هاي پژوهش و جهت جلوگيري از آلودگي در سكونتگاه‌هاي روستايي و همچنين تسريع در روند توسعه اي با رهيافت نوين و جديد، برقراري و ايجاد يك سيستم مديريتي منسجم، هدفمند و برنامه‌ريزي شده جهت ساماندهي پسماندهاي توليدي محدوده موردمطالعه امري لازم و ضروري است. در ضمن توانمندسازي مردم از طريق آگاه‌سازي و اطلاع‌رساني، آموزش، استفاده توانمندي‌هاي محلي در رمينه مديريت پسماند و... مي‌تواند راهگشا، كاربردي و عملياتي باشد.
چكيده لاتين :
The increasing population on one hand, and producing large amounts of scattered waste on the other hand,caused rural a serious and new crisis in rural settlements. This is necessary to preservethe environment of rural settlements through effective waste management system. The aim of the research is implement a new approach which is different from the rest of the researches, to investigate the role of waste management and the factors that influence the development of rural settlements in all aspects of environmental, social and economical in South-East of the country (located in the Sistan and Baluchestan province, Sarbok village). To achieve the above objectives, this descriptive – analytical study collect its data from survey documents and library methods based on its nature and goal. Considering the coefficient of the standard error (0.065), 226 parents of the rural families in 15 villages ,with village administrators were chosen as samples. The samples were Random (the rural of households). The sample size was estimated by Cochran formula. Data were collected through a questionnaire the research and statistical methods (mean, factor analysis and Pearson correlation test) in SPSS was used. So, the results of the analysis of eleven indicators of habitat and biodiversity in villages in rural areas showed that the index of satisfaction waste management, with values of 10.73, 12.09 and 8.60 percent, The highest impact and lowest impact indicators related to the growth of crops, the production of domestic and production of electricity with mean values of 5.62, 5.78 and -0.098 percent, respectively. The results related to 0.999 eleven indicators showed a significant relationship between waste management and rural settlement development in Sarbvk village. According to the findings of the research, prevention of pollution in rural settlements as well as accelerating the development of new perspectives and restoring and creating of an integrated, and safe programmed management system to manage the production of waste material in case study region is necessary. In addition, to inform and empower people through information, education, use of local skills and can help management of waste.
