تحليل فضايي مزيت نسبي اشتغال درگروههاي عمده شغلي استانهاي كشور طي سالهاي 85 و 90

Spatial Analysis of the employment comparative advantage of Iran Provinces At The major occupational groups between 2006-2011

براي تحقق اهداف برنامه ­هاي توسعه كشور، هماهنگ نمودن اهداف ملي با واقعيت­ هاي منطقه‌اي امري اجتناب‌ناپذير مي‌باشد. بر همين اساس، تخصيص منابع بايد بر اساس توانمندي ها و مزيت‌هاي نسبي مناطق صورت پذيرد. لذا، هر منطقه متناسب با ويژگي­ هاي خاص خود نيازمند برنامه ­هاي ويژه‌اي است كه لازمه هرگونه اقدامي در اين زمينه نيز شناسايي وضعيت گذشته و موجود مناطق مختلف بر اساس روش­هاي علمي مناسب مي‌باشد. مطالعه حاضر از نوع مطالعات كاربردي بوده كه به روش توصيفي- تحليلي نگاشته شده و داده‌هاي موردنياز از نتايج سرشماري­هاي 1385 و 1390 از مركز آمار ايران به ‌دست ‌آمده است. براي بررسي مزيت نسبي و شناسايي پايه ­اي و غير پايه­ اي بودن گروه­ هاي عمده شغلي بر اساس مدل اقتصاد پايه (شاخص ضريب مكاني) عمل شد. همچنين ميزان عدالت توزيعي با استفاده از پركاربردترين شاخص­هاي آماري در اين زمينه يعني منحني لورنز و ضريب جيني محاسبه شد. سپس سطح‌بندي استان­ها بر اساس مدل تحليل عاملي، تاپسيس و تحليل رابطه خاكستري انجام شد و در نهايت نقشه­ هاي جغرافيايي ميزان مزيت نسبي انواع گروه­ هاي عمده شغلي در محيط نرم‌افزار ARC GIS، در سطح كشور نيز ترسيم شد كه قطعاً براي سياست‌گذاري مناسب در زمينه توسعه منطقه‌اي ضروري مي‌باشد. نتايج تحقيق نشان دهنده، توزيع فضايي بسيار متعادل اشتغال در بخش تأمين خدمات زيربنايي (ضريب جيني 0.018) و در بخش كار و كسب با ضريب جيني 0.353 بيشترين عدم تعادل را در بين استان‌هاي كشور وجود دارد؛ كه نشان دهندة شكاف زياد بين استان­هاي كشور و توسعه نامتعادل استان‌ها با توجه به شاخص‌هاي مورد استفاده است. بر اين اساس استان­هاي بوشهر، تهران، مازندران و گيلان بالاترين امتياز نسبي را كسب كردند و از امكانات بيشتري براي اشتغال‌زايي برخوردارند. در مقابل استان­هاي سيستان و بلوچستان، لرستان و خوزستان از امتيازات نسبي پايين‌تري براي اشتغال‌زايي برخوردارند.

In order to fulfill the objectives of national development plans, coordination of national goals with the realities of the region is inevitable. Accordingly, resource allocation should be based on the capabilities and comparative advantages of the regions. so Every region needs a special plan which commensurate with its own characteristics. Therefore, we should first study the existing and past conditions of the region in a suitable scientific method. This study was an applied one conducted in a descriptive-analytical method. Data were collected from the census conducted by statistical Center of Iran in 2006, and 2011. For Determining Comparative Advantages and the identification of basic and non-basic occupational groups done According to basic economic model (Location Quotient). The amount of distributive justice was calculated using the most widely used statistical indicators in the field of the Lorenz curve and the Gini coefficient. The provinces were classified based on the model of factor analysis, TOPSIS, and Gray relational analysis. Finally, the geographic maps of the comparative advantage of the major occupational groups were developed in ARC GIS environment, at national level as well, which is essential for making appropriate policies about regional development. The results indicate, very balanced spatial distribution of employment in the provision of infrastructure services (Gini coefficient 0.018) and in the business sector with Gini coefficient is 0.353the greatest imbalance among provinces in the country's, the results showed a big gap between Iranian provinces and the unbalanced development of the provinces. Accordingly, the provinces of Bushehr, Tehran,Mazandaran and Gilan got the highest relative scores and enjoyed more facilities for job creation. On the contrary, the provinces of Sistan and Baluchestan, Lorestan and Khuzestan had relatively lower scores for job creation.