كليدواژه :
استان همدان , TRIZ , برنامه‌ريزي منطقه‌اي , پايداري , تاب‌آوري
چكيده فارسي :
هر بحران يا شوكي اختلال در جامعه و دور شدن از اهداف و كاركردهاي تعيين‌شده و كاهش پايداري را به همراه دارد. به همين دليل ضروري است كه برنامه‌ريزي، با تمركز بر تاب‌آوري مدنظر قرار گيرد. تنها در اين صورت است كه در مواجهه با يك شوك ناگهاني، اجتماع نه‌تنها اختلال را جذب كرده و خود را ساماندهي مي‌كند، بلكه قادر است وضعيتش را به شرايط بهتر نيز ارتقاء دهد. هدف از اين تحقيق بررسي وضعيت تاب‌آوري استان همدان در سه بعد جمعيت و جمعيت‌شناسي، زيرساخت‌ها و اقتصادي با به‌كارگيري نظر نخبگان در تعيين ابعاد مختلف در تاب‌آوري استان همدان و باهدف شناسايي نقاط قوت و ضعف استان همدان از منظر تاب‌آوري مي‌باشد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف كاربري بوده و روش تحقيق، توصيفي- پيمايشي است. بخش نخست تحقيق روشي مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي و استفاده از گزارش‌هاي تهيه‌شده توسط ارگان‌هاي مختلف نظير طرح‌هاي جامع، تفصيلي، آمايش استان و آمارنامه‌ها حاصل‌شده است. در بخش دوم مطالعه ابتدا فاكتورهاي مطرح در تاب‌آوري در قالب چارچوب PEOPLES تبيين شد. سپس با استفاده از تكنيك دلفي و TRIZ ابعاد و فاكتورهاي نهايي ارائه شد و با انجام مطالعات و محاسبات لازم تاب‌آوري استان همدان در ابعاد و مؤلفه‌هاي مختلف مورد ارزيابي و سنجش قرار گرفت. نتايج حاصل از پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه در بعد جمعيت‌شناسي كمترين ميزان تاب‌آوري را نرخ رشد (67/0) و بيشترين ميزان تاب‌آوري را تراكم جمعيت و نسبت جنسي (98/0) داشته‌اند. همچنين نتايج در ارتباط با بعد زيرساخت‌ها نشان مي‌دهد كه مصرف برق در بخش خانگي فاقد تاب‌آوري و خدمات آموزشي و خدمات درماني داراي تاب‌آوري كامل (برابر با يك) مي‌باشند. درنهايت نتايج به‌دست‌آمده در بعد اقتصادي نشان مي‌دهد كه بيشترين تاب‌آوري را جمعيت غيرفعال (97/0) و كمترين تاب‌آوري را ميزان اشتغال در بخش كشاورزي (78/0) دارا مي‌باشند.
چكيده لاتين :
Every shock or crisis usually causes social disorder, divates the society from its predefined goals and functions, and reduces sustainability. Therefore, planning with an emphasis on resilience should be focused on. In such a condition, when the society confronts a sudden shock, it is not only able to absorb disorders and organize itself, but also it can improve its condition to a higher level. The aim of this study was to investigate the resiliency of the state of Hamadan in three dimensions of population and demography, infrastructure, and economy using experts’ opinions to determinethe different aspects of resiliency in Hamadan and to identify its strengths and weaknesses from the perspective of resilience. The present research is an applied which employs a descriptive survey design. The first section is prepared based on literature review and using reports presented by various organizations, such as comprehensive and detailed province plans and statistical reports. In the second section, resilience factors are discussed based on PEOPLES framework. Afterwards, using Delphi and TRIZ techniques, the final factors and dimensions are presented. Then, the resilience of Hamadan has been evaluated. The results showed that from a demographic point of view, the least resiliency belonged to the growth rate (0.67) whereas population density and sex ratio (0.98) had the highest amount of resiliency. In addition, the findings displayed that from the infrastructure point of view, electricity consumption in the domestic sector had no resiliency while education services and healthcare had full resiliency. Finally, from the perspective of economy, results indicated that inactive population had the high amount of resiliency (0.97) and the least amount of resiliency belonged to the employment rate in the agriculture sector (0.78).
