تحليل اثرات منطقه آزاد تجاري صنعتي چابهار بر گسترش فيزيكي شهر چابهار با – استفاده از دادههاي چندزمانه سنجش از دور و روشهاي كمي

Effects analysis of Chabahar Free Trade–Industrial Zone on the physical development of Chabahar using multi-temporal remote sensing data and quantitative methods

مناطق آزاد در دنيا به‌عنوان پنجره‌اي براي همگامي و هم پيوندي اقتصادي كشورها با اقتصاد جهاني، ايجاد رشد و تحول در صادرات و بهره‌مندي از سرمايه‌هاي داخلي و خارجي، به‌منظور دستيابي به اهداف توسعه اقتصادي، افزايش اشتغال و انتقال فنّاوري ايجاد شده‌اند. با افزايش جمعيت شهرهايي كه تحت تأثير برخي از عوامل، مانند يك منطقه آزاد تشكيل‌شده و گسترش مي‌يابند، فعاليت و سرمايه‌گذاري به ‌شدت توسعه‌يافته و نظام و سازمان كالبدي شهرها دستخوش تغييرات اساسي مي‌گردد. هدف پژوهش حاضر ارزيابي و تحليل اثرات فيزيكي منطقه آزاد بر رشد شهر چابهار و پيامدهاي اين تحولات در مقطع كنوني است. روش تحقيق اين پژوهش توصيفي– تحليلي است. داده‌هاي پژوهش از طريق اسناد دولتي، آمارنامه‌ها و تصاوير ماهواره‌اي جمع‌آوري‌شده‌اند. بنابراين، به‌منظور درك ميزان گسترش شهر از تصاوير ماهواره‌اي لندست، مربوط به سال‌هاي (2014، 2001 و 1991)، در نرم‌افزار Envi 4.8 استفاده شده و تحولات جمعيتي شهر از سال‌هاي1390-1335 با استفاده از روش‌هاي كمي موران و هلدرن تجزيه‌ و تحليل شده است. نتايج به‌دست‌آمده از تحقيق نشان داد كه توسعه فيزيكي شهر چابهار و گسترش حاشيه‌نشيني، بر اساس تصاوير ماهواره لندست از 859 هكتار در سال 1991 به 991 هكتار در سال 2001 افزايش پيداكرده است. در سال 2014 ميزان گسترش شدت بيشتري داشته و به 1646 هكتار افزايش‌يافته است. همچنين نتايج روش كمي هلدرن نشان مي‌دهد كه 73 درصد از رشد شهري مربوط به رشد جمعيت بوده و 27 درصد باقيمانده آن، مربوط به رشد افقي و اسپرال است. ضريب موران در سال 1390 برابر با 32/0- به‌دست‌آمده كه نشان مي‌دهد الگوي رشد چابهار در اين سال، يك الگوي تصادفي بوده است.

Free zones in the world have been created as a window for synchronization and economic interconnection of countries with the global economy, the growth and change in exports and benefit from domestic and foreign investment, in order to achieve the objectives of economic development, employment, and technology transfer. With the growth in the population of cities that are affected by some factors, such as a free zone, activities and investment are highly developed and the physical organization of cities is undergoing radical changes. The purpose of this study is to assess and analyze the physical effects of the free zone on the growth of Chabahar and the consequences of these developments at the present time. The research method is descriptive-analytics. Research data is collected through government documents, statistics and satellite imagery. In order to understand the city's development of Landsat satellite images in the years (1991, 2001, and 2014), the Envi 4.8 application was used and the demographic trends from 1335 to 1390 were analyzed using the Moran and Holdren quantitative methods. The results of the research showed that the physical development and expansion of Chabahar marginalization increased from 859 hectares in 1991 to 991 hectares in 2001 according to Landsat satellite imagery. In 2014, it grew more intense and increased to 1646 hectares. Also, the results of the Holdren quantitative method show that%73 of urban growth is related to population growth and%27 of it is related to horizontal and spiral growth. Moran coefficient in 2011 was equal to -0.32, which indicates that Chabahar's growth pattern was a random pattern this year.