كاربرد ژئومورفولوژي در اكتشاف منابع نفتي در طاقديس هاي بانكول و دنه خشك

Application of Geomorphology in the Exploration of Oil Resources in Bankol and Danehkhoshk Anticlines

ويژگي هاي مورفومتريك طاقديس ها مي توانند نقش مهمي در شناسايي طاقديس هاي داراي منابع نفتي ايفا كنند. هدف اين تحقيق بررسي نقش ژئومورفولوژي در اكتشاف منابع نفتي در طاقديس نفت خيز بانكول و طاقديس بدون نفت دنه خشك، با استفاده از شاخص هاي ژئومورفيك مي باشد. جهت دستيابي به اين هدف، نقشه هاي توپوگرافي 1:50000 و زمين شناسي 1:100000 و 1:250000، رقومي شدند و اطلاعات زمين شناسي و توپوگرافي استخراج گرديد. براساس تصاوير ماهواره اي كويك برد و مطالعات ميداني، مورفومتري طاقديس ها استخراج شد. در اين تحقيق از شاخص هاي ژئومورفولوژيك نسبت جهت(AR)، تقارن چين-خوردگي(FSI)، سينوسيته جبهه طاقديس(FFS)، تراكم زهكشي(Dd)، الگوي زهكشي و سطوح مثلثي شكل جهت تفكيك طاقديس هاي فعال و غير فعال از نظر تكتونيكي استفاده شد. مقادير بالاي AR ، FFS و Dd، مقدار پائين FSI، وجود سطوح مثلثي بزرگ و همچنين الگوي زهكشي راست گوشه در طاقديس غير نفتي دنه خشك نشان دهنده وجود تكتونيك فعالتر اين طاقديس نسبت به طاقديس بانكول است. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه عدم وجود نفت در طاقديس دنه خشك را مي توان تا حدودي با مكانيسم چين خوردگي سطح- خنثي توجيه نمود. تكامل و فشردگي طاقديس دنه خشك باعث جابجايي سطح خنثي به سمت پائين و به موجب آن اتصال شكستگي هاي فشاري و كششي شده و بنابراين به مهاجرت و فرار نفت به سطح منجر شده است. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه پارامترهاي مورفومتريك مذكور داراي كارايي مناسبي جهت تفكيك طاقديسهاي داراي نفت و غير نفتي هستند. در مجموع مي توان نتيجه گرفت كه طاقديسهاي غير نفتي داراي مورفولوژي فشرده تر و فرسايش يافته تر هستند در حالي كه طاقديسهاي نفتي، جوانتر، عريض تر و كمتر فرسايش يافته اند

Morphometric characteristics of anticlines can play an important role in the exploration of oil resources. The purpose of this research is to evaluate the effect of geomorphology on the exploration of oil resources in oil-rich Bankol and oil-less Danehkhoshk anticlines by means of Geomorphological indices. To achieve the purpose of this study، topographic maps at a scale of 1:50000 and Geologic maps of the study area at scales of 1:250000 and 1/1000000 were digitized in ILWIS software and then geologic and topographic data were obtained. Morphometric of anticlines were extracted based on Quick bird Satellite images as well as field works. In this research، some geomorphological indices such as Aspect Ratio(AR)، Fold Symmetry index (FSI)، Fold front sinuosity (FFS)، Drainage Density( ) drainage pattern and triangular facets were used for differentiating tectonically active and inactive anticlines. Danehkhoshk oil-free anticline، with rectangle drainage pattern، higher rate of Aspect Ratio، Fold front sinuosity، Drainage Density and lower rate of Fold Symmetry index as well as with large triangular facets، is tectonically more active than Bankol anticline. This study represents that the lack of oil in Danehkhoshk can be explained by development of Neutral-Surface Folding mechanism. Development and compression of Danehkhoshk anticline has resulted in the downward movement of neutral surface and thereby progress and connection of extensional to compressional fractures، and then has allowed migration and escapement of oil recourses to the surface. Results of this study reveal that mentioned morphometric parameters are appropriate indexes for distinguishing oil bearing and oil less anticlines. Overall، it can be concluded that oil- less anticlines have tight and eroded morphology whereas oil bearing anticlines are younger، wider and less eroded.