تحليل فضايي و اولويت بندي شهرستان هاي آذربايجان غربي به منظور توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات و كاهش شكاف ديجيتال

Spatial Analysis and Prioritization of Cities of West Azerbaijan for Information and Communication Technology Development and Digital Divide Reduction

در عصر حاضر فناوري اطلاعات و ارتباطات با غلبه بر محدوديت هاي زماني و مكاني، به عنوان محور و كليد توسعه پايدار و مهم ترين معيار توسعه يافتگي، سيماي جهان و الگوهاي زندگي را دست خوش تغيير كرده و در واقع هم علت و هم معلول توسعه به شمار مي رود. شناخت و بهره گيري صحيح از فرصت هاي جديدي كه اين پارادايم حاكم بر توسعه، به عنوان نيرومندترين ابزار توانمندسازي و برابر سازي در زمينه توسعه پايدار، جهت پيشبرد اهداف اقتصادي، اجتماعي، سياسي و... براي شكل بخشيدن به عصر آينده ارايه مي دهد مستلزم آگاهي و همراهي با اين موج انقلابي است چرا كه اندكي غفلت فرصت ها را به ديگران خواهد سپرد. در اين ميان رفع شكاف ديجيتال ميان مناطق و اطمينان از دسترسي عمومي و يكسان واحدهاي جغرافيايي جهت توسعه يكپارچه و همگون آن ها در درازمدت و ايجاد عدالت فضايي و جغرافيايي، بايد به عنوان يكي از مهم ترين اولويت هاي برنامه ريزي در زمينه توسعه ICT قرار گيرد. بدين منظور، در اين پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS و آزمون هاي آماري، توسعه يافتگي شهرستان هاي آذربايجان غربي از نظر شاخص هاي فناوري ارتباطات و اطلاعات در سال 1387 مورد سنجش، رتبه بندي و سطح بندي قرار گرفتند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه در مجموع شهرستان هاي آذربايجان غربي از نظر شاخص هاي ICT با سطح توسعه يافتگي فاصله دارند و از نظر توسعه يافتگي ICT ميان آن ها عدم تعادل و ناهمگوني و به عبارت ديگر «شكاف ديجيتال» وجود دارد؛ تا جايي كه شهرستان اروميه به عنوان رتبه اول از نظر توسعه يافتگي ICT نسبت به شهرستان چالدران به عنوان رتبه آخر، دو و نيم برابر توسعه يافته تر است. همچنين، توسعه يافتگي شهرستان هاي آذربايجان غربي از نظر ICT، با ميزان جمعيت و به خصوص جمعيت شهري آن ها ارتباط مستقيم بالايي دارد. به منظور حذف و يا كاهش شكاف ديجيتال و ايجاد تعادل در زمينه توسعه در درازمدت، شهرستان هاي آذربايجان غربي جهت توسعه ICT اولويت بندي شده اند و پيشنهاداتي جهت بهبود وضعيت موجود فناوري اطلاعات و ارتباطات در استان ارايه شده است

Overcoming spatial and temporal limitation، information and communication technology is today considered as the axis and key to sustained development and as the most important criterion for development which has reshaped the world and life patterns and it is، in fact، considered both the cause and the effect of development. Identifying and proper using of new opportunities for sustained development and advancement of economic، social، and political goals and shaping the future provided by this paradigm which is dominating development as the strongest instrument of empowerment and equalization requires knowledge about this revolutionary trend for a slight negligence will let opportunities in others’ hands. In this regard، removing digital Divide between areas and assuring of the general and equal access of geographical units to ICT services for their uniform and equal development in the long run and establishment of spatial and geographical equality should be taken into consideration as one of the most important planning priorities for ICT development. To this end، using TOPSIS model and statistical tests، development level of the cities of West Azerbaijan in terms of information and communication technology indices in 1387 are evaluated، ranked and graded and the digital Divide between them is estimated. Results indicate that cities of West Azerbaijan are far from being developed in terms of ICT indices and there are inequalities، or in other words، “digital Divides” among these cities with the city of Orumyieh standing on the top of ICT development ranking being two and half times more developed than the city of Chaldoran which is on the bottom of ranking. In addition، ICT development of the cities of West Azerbaijan is directly related to their populations، especially their urban populations. In order to bridge or at least reduce the digital Divide and creating a balance in long-term development، cities of West Azerbaijan are prioritized in terms of ICT development and suggestions have been offered to improve the present conditions of information and communication technology throughout the province.