رابطۀ افتراقي دلبستگي به والدين و همسالان در پيش بيني تجربۀ هيجان هاي شرم و گناه در نوجوانان دختر و پسر

Differential Relationships of Attachment to Parents and Peers in Predicting Emotional Experiences of Shame and Guilt in Male and Female Adolescents

احساسات شرم و گناه از مهم‌ترين هيجانات اخلاقي بوده و نقش مهمي در تنظيم رفتارهاي اجتماعي و اخلاقي دارند؛ از اين‌ رو شناسايي عوامل پيش‌آيند اين هيجانات ضروري مي‌نمايد. بدين منظور، پژوهش حاضر در قالب يك مدل علّي به بررسي رابطۀ مؤلفه‌هاي دلبستگي و هيجانات شرم و گناه پرداخته است. در همين راستا، دلبستگي به والدين و همسالان، به‌عنوان متغير مستقل و احساس شرم و گناه، به‌عنوان متغير وابسته در نظر گرفته شدند. شركت‌كنندگان پژوهش شامل 398 نفر (218 دختر و 180 پسر) از دانش‌آموزان سال چهارم متوسطۀ شهر شيراز بودند، كه به روش خوشه‌اي چندمرحله‌اي تصادفي، انتخاب شدند. براي اندازه‌گيري متغيرهاي پژوهش، از پرسش‌نامۀ دلبستگي به والدين و همسالان آرمسدن و گرينبرگ و مقياس آمادگي احساس شرم و گناه كوهن و همكاران استفاده شد. روايي ابزارها به روش تحليل عامل و پايايي آن‌ها با استفاده از روش آلفاي كرونباخ سنجيده شد. روايي و پايايي آزمون‌ها قابل‌قبول بود. نتايج پژوهش آشكار ساخت كه مؤلفه‌هاي دلبستگي (والدين و همسالان) احساس شرم را به‌صورت منفي و احساس گناه را به‌صورت مثبت پيش‌بيني كردند. علاوه‌بر اين، نتايج مقايسۀ دياگرام دختران و پسران مؤيد نقش تعديل‌كنندگي جنسيت بود. نتايج روشن ساخت كه در گروه دختران برخلاف يافته‌هاي مدل كلي، دلبستگي به همسالان پيش‌بين مثبت احساس شرم است. درمجموع، يافته‌ها شواهد مطلوبي در جهت تأييد نقش ارتباطات عاطفي در شكل‌گيري هيجانات اخلاقي‌ اجتماعي در فرزندان فراهم كرد.

Feelings of shame and guilt are the most important moral emotions that play an important role in the regulation of social and moral behaviors. Therefore, identifying the antecedent factors of these emotions is essential. Therefore, the present study investigated the relationship between the components of attachment and feelings of guilt and shame in a causal model. In this regard, the components of attachment to parents and peers were considered as independent variable and feelings of guilt and shame as dependent variable. Participants of the study included 398 (218 female and180 male) fourth year high school students of Shiraz city who were selected through multistage cluster sampling method. Inventory of Parent and Peer Attachment (Armsden and Greenberg) and Guilt and Shame Proneness Scale (Cohen et al) were used to measure the research variables. Factor analysis was used to determine the validity of the measurement tools and their reliability was examined by Choronbach alpha coefficient. Validity and reliability of the scales were acceptable. Results revealed that components of attachment (to parents and peers) predicted feeling of shame negatively and feeling of guilt positively. Moreover, results of diagram comparing boys and girls confirmed the moderating role of gender. Results showed that in the group of girls, in contrast to total results, attachment to peers predicted feeling of shame positively. Overall, findings provided a good evidence in support of the role of emotional relationships in the formation of moral and social emotions in children. Detailed explanation about the reason of such relationship is provided in the main body of the article.