برنامه ريزي ارتباطي،رويكردي انتقادي به نظريه برنامه ريزي (با تأكيد بر برنامه ريزي توسعه روستايي)

تحقق اهداف توسعه روستايي همان طور كه به اتخاذ رويكردهاي مناسب توسعه اقتصادي، اجتماعي و فيزيكي متكي است، نيازمند استفاده از رويكردي سازگار و مؤثر در فرايند برنامه ريزي توسعه (تهيه و اجراي طرحهاي توسعه نيز است. تاكنون دو رويكرد «عقلايي گرايي» و «ارتباطي» درباره چارچوب و فرايند برنامه ريزي توسعه مطرح بوده اند كه در نظام برنامه ريزي ايران استفاده از رويكرد عقلايي گرايي در فرايند مذكور غلبه داشته است و رويكرد ارتباطي كه از اواخر قرن بيستم در ادبيات برنامه ريزي جهان مورد توجه قرار گرفته، كاربرد چنداني پيدا نكرده است. ارائه پاسخ مناسب به اين پرسش كه رويكرد غالب در فرايند برنامه ريزي توسعه ايران داراي چه كاستيها و نقاط ضعفي است و با توجه به شرايط كنوني كدام رويكرد مي تواند گزينه مناسبي براي فرايند برنامه ريزي توسعه روستايي در ايران باشد؟ هدف اين مقاله است كه با روش توصيفي- تحليلي به انجام مي رسد. نتايج بررسيها نشان مي دهد كه رويكرد عقلايي گرايي به دليل «تخصص محوري» و «خصيصه غير مشاركتي» با ناكامي ها و ضعف هاي زيادي روبه رو بوده؛ در شرايط كنوني اتخاذ رويكرد ارتباطي از ضرورت هاي مهم فرايند برنامه ريزي توسعه روستايي كشور محسوب مي شود.