ژئومورفولوژي؛ تبيين روش‌هاي پژوهش و مطالعه با تاكيد برمطالعات ژئومورفولوژي رودخانه‌اي

Geomorphology; Explanation of its Research and Studies Methods (Emphasis on Fluvial Geomorphology Studies)

اغلب روش‌شناسي را به‌عنوان فرايندي هنجاري يا تجويزي از چگونگي انجام تحقيق توسط جامعه علمي مطرح مي‌كنند. در عين حال هر روش‌شناسي كه نتواند با واقعيات عملي در صحنه طبيعيت و يا جامعه مرتبط شود به احتمال مطلبي غير علمي و فاقد ارزش تلقي مي‌شود. اين پژوهش با استفاده از منابع اسنادي– كتابخانه‌اي داخلي و خارجي تهيه شده، انواع برداشت‌ها از روش‌شناسي در ژئومورفولوژي و خلط آن با تكنيك‌ها و يا مراحل انجام تحقيق مورد بحث، بررسي، مقايسه، نقد و تحليل قرار گرفته است. همچنين تلاش شده ضمن بيان شرايط و عوامل مؤثر در يك تبيين موفق و مناسب با استفاده از نوشته‌ها و نظرات روش‌شناسان و صاحبان نظر روش‌شناسي در قلمرو ژئومورفولوژي به بيان روش‌هاي پژوهش و مطالعه در ژئومورفولوژي پرداخته و اين روش‌ها در يك چهارچوب كلي دسته‌بندي شود. در اين تحقيق به دليل گستردگي دامنه قلمروهاي مطالعاتي ژئومورفولوژيك، ادبيات ژئومورفولوژي جرياني (رودخانه‌اي) مورد تأكيد و بررسي قرارگرفته است. يافته‌هاي تحقيق نشانگر غلبه نگرش‌ها و روش‌هاي نخبگان ژئومورفولوژي بر سايرين (مدگرايي و نخبه سالاري در پژوهش‌هاي ژئومورفولوژيك)، تشتت در بهره‌گيري از روش‌هاي منطق علم و اختلاط انديشه‌هاي فلسفي و بي‌توجهي به دامنه معرفتي– منطقي و كلامي مفاهيم توسط ژئومورفولوژيست‌هاي داخلي و خارجي است.

Methodology is often defined as a normative or prescriptive process for doing research by the scientific community. Yet, if a methodology couldn’t relate to practical realities, it would be considered as a non-scientific and worthless subject. In this research, which is based on documentary and library sources, different takes of methodology in geomorphology and their relationship with techniques or research methods are discussed, surveyed, compared, criticized and analyzed. We also try to describe effective factors in a successful, suitable explanation. Research methods that are described in papers and viewpoints of geomorphologists and philosophers are also presented. Finally, these methods are categorized in a framework. Due to the fact that there exist many branches of research in geomorphology, we emphasize on fluvial geomorphology. Findings of the research shows that methods and viewpoints of geomorphology elites are predominant in this field. Moreover, diversity in the application of scientific logic, convolution of philosophical ideas, lack of attention to domain knowledge and methods of logical thinking, and misunderstanding philosophical ideas are common among Iranian and foreign geomorphologists.