تأثير برنامه آموزش علاقه اجتماعي (مادر كودك) بر ارضاي نيازهاي بنيادين روانشناختي - كودكان با اختلال نافرماني مقابله اي

The effectiveness of social interest fostering program (mother-child) on psychological basic needs satisfaction in students with Oppositional Defiant Disorder

پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير برنامه آموزشي علاقه اجتماعي بر ارضاي نيازهاي بنيادين روانشناختي دانش­ آموزان با اختلال نافرماني مقابله ­اي انجام گرفته است. اين پژوهش از نوع آزمايشي با طرح پيش ­آزمون و پس­ آزمون با گروه گواه است. جامعه­ آماري اين پژوهش مشتمل بر دانش ­آموزان با اختلال نافرماني مقابله ­اي مراجعه ‌كننده به كلينيك­­ هاي روانشناختي شهر تهران در سال تحصيلي 93-94 مي­‌باشند. براي انتخاب آزمودني ­ها ابتدا از روش نمونه ­گيري خوشه ­اي و سپس جايگزيني تصادفي استفاده شد. ابتدا از ميان مراكز روان­شناختي سطح شهر تهران دو مركز آتيه و تلاش به­ صورت تصادفي انتخاب شدند، سپس از ميان دانش ­آموزان 9 تا 12 سال ارجاع شده به اين مراكز، 34 نفر از افرادي كه در مصاحبه تشخيصي و نيز آزمون CBCL داراي اختلال نافرماني مقابله ­اي تشخيص داده شدند، به همراه مادران آنها در دو گروه 17 نفره به صورت تصادفي جايگزين شدند. كودكان و والدين گروه آزمايشي به­ صورت مجزا هر كدام طي 10 جلسه هفتگي دو ساعته تحت آموزش علاقه اجتماعي قرار گرفتند. گروه گواه هيچ­گونه آموزش درماني ويژه ­اي دريافت نكرد. ابزارهاي گردآوري داده ­ها، مقياس علاقه اجتماعي براي كودكان ايراني و مقياس ارضاي نيازهاي بنيادين روانشناختي بود. نتايج تحليل داده ­ها با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس نشان داد، اجراي برنامه آموزش علاقه اجتماعي منجر به ارتقاي علاقه اجتماعي (0/01>p) و نيازهاي بنيادين خودمختاري، شايستگي و ارتباط (0/01>p) شده است. نتايج پژوهش حاضر نشان مي ­دهد برنامه آموزش علاقه اجتماعي مي ­تواند منجر به ارضاي هر چه بهتر نيازهاي بنيادين روانشناختي گردد. بنابراين، مي­ توان از اين برنامه جهت كمك به كودكان با اختلالات رفتاري و خانواده آنها بهره برد.

The purpose of this study was to evaluate the effect of social interest fostering program on psychological basic needs satisfaction in students with Oppositional Defiant Disorder (ODD). This experimental study had been done by pre-test and post-test method, with control group. The sample population included students with ODD who visited Tehran service clinics in the first half of the year 2015. The selection of cluster sampling was used and subjects were randomly replaced in experimental and control groups. At first, Among Tehran psychological service clinics, two centers (Atieh and Talash) were randomly selected, then among the students 9 to 12 years who in diagnostic interview and CBCL were diagnosed with ODD, Thirty four students with their parent were recruited and assigned for experimental and control groups randomly. Data was collected by Social Interest Scale for Iranian Children (SISIC) and Basic Needs Satisfaction Scale. Children and their mothers in Experimental group separately took part in ten 2-hour weekly sessions of social interest. The control group received usual care. Covariance analysis revealed that training social interest program could increase social interest (p<.01) and psychological basic needs satisfaction (Autonomy (p<.01), competency (p<.01) and relation (p<.01)). Accordingly, The results show the social interest program could promote psychological basic needs satisfaction in students with Oppositional Defiant Disorder. Thus, we can use this program to help children with behavioral problems and their families.