چكيده فارسي :
زيست‌پذيري شهري يكي از مباني اساسي توسعه پايدار شهري است. رويكرد زيست‌پذيري را مي‌توان برآمده از افزايش آگاهي نسبت به الگوهاي ناپايدار زندگي شهري دانست كه در درازمدت موجب كاهش توان منابع محيطي مي‌شود. اين مقاله ابعاد و شاخص‌هاي اصلي مؤثر بر زيست‌پذيري كلانشهر تهران را از مدل‌سازي ساختاري- تفسيري شناسايي و تحليل كرده است. تحقيق حاضر از نظر هدف كاربردي، و گردآوري داده‌ها توصيفي از نوع پيمايش است، و ابزار گردآوري اطلاعات در آن پرسش‌نامه است. ابتدا ابعاد و شاخص هاي زيست‌پذيري براساس مطالعه ادبيات و تحليل محتوايي و مقايسه‌اي پژوهش‌هاي مرتبط و مصاحبه با خبرگان و متخصصين شناسايي و سپس با استفاده از متدولوژي تحليلي نوين مدل‌سازي ساختاري- تفسيري (ISM) روابط بين ابعاد و شاخص‌هاي زيست‌پذيري تعيين و به صورت يك‌پارچه تحليل شده است؛ در نهايت با استفاده از تحليل MICMAC نوع متغيرها با توجه به اثرگذاري و اثرپذيري بر ساير متغيرها مشخص شده است؛ نتايج نشان مي‌دهد بُعد اقتصادي شامل شاخص‌هاي اشتغال و درآمد پايدار، مسكن مناسب و توزيع عادلانه امكانات و خدمات زيرساختي مشتركاً با ميزان قدرت نفوذ 9 و با بيشترين تأثير، محرك و برانگيزاننده زيست‌پذيري در كلانشهر تهران به شمار مي‌روند. در نتيجه هرگونه برنامه و اقدام براي سرآغاز و ارتقاي زيست‌پذيري كلانشهر تهران بايد به نقش كليدي و پايه‌اي اين عوامل توجه كند. اين متغيرها در افزايش زيست‌پذيري شهر تهران داراي قدرت نفوذ بالا و وابستگي پاييني هستند و جزء اولويت‌هاي اقدام در زيست‌پذير كردن كلانشهر تهران به شمار مي‌روند.
چكيده لاتين :
Urban viability is one of the basic principles of sustainable urban development. Viability approach is a result of the elevated awareness regarding unsustainable patterns of urban life which can lead to long-term reduction of environmental resources. This research identifies and analyses the dimensions and main parameters that affect the viability of Tehran Metropolis through interpretive-structural modeling. This study is practical regarding to its purpose and in terms of data collection is survey descriptive. Moreover, its data collection is from the questionnaire. First, the dimensions and viability indicators are distinguished based on the review of the literature, content and comparative analysis of related researches, and interviews with experts. Then using the methodology of modern analytical-interpretive structural modeling (ISM), the relationship between the viability dimensions and indicators are determined and analyzed. Finally, the type of variables according to their influence and reception on other variables was identified by means of MICMAC analysis. Results show that economic dimension, including employment indicators, stable income, affordable housing, distribution of facilities, and infrastructure services, with the leverage score of 9 has the greatest impact and should be considered as the viability stimulants in Tehran. All in all, any program and implementation to commence and improve viability of Tehran Metropolis should pay attention to the key and basic role of these factors. These variables have high leverage and low dependence on increasing the viability of Tehran. Moreover, they are the priorities for action plan of viability in Tehran Metropolis.
