سطوح مختلف آگاهي واج‌شناختي و رابطه آن‌ها با درك متن نوشتاري نوجوانان: شواهدي از دانش‌آموزان پايه دهم متوسطه

A study on different levels of phonological awareness and its relationship with adolescentsיי reading comprehension: Evidence from senior high school 10th grade students

باوجود اهميت آگاهي واج‌شناختي در خواندن در مراحل ابتدايي سوادآموزي، مطالعات نشان داده‌اند كه بعضي از دانش‌آموزان بعد از دوره ابتدايي و حتي بعضي از بزرگسالان باسواد، از مهارت‌هاي واج‌شناختي ضعيفي برخوردارند كه بر درك متن نوشتاري آن‌ها اثرگذار است. اين مطالعه، پژوهشي تركيبي بود كه با هدف مقايسه عملكرد نوجوانان در انجام خرده‌آزمون‌هاي آگاهي هجايي، درون هجايي و واجي و رابطه اين سطوح با درك متن نوشتاري آن‌ها انجام شد. بخش كيفي شامل بررسي نظريه‌ها و مطالعه پژوهش‌هاي انجام‌شده در زمينه آگاهي واج‌شناختي و ارتباط آن با خواندن، طراحي آزمون‌هاي آگاهي واج‌شناختي و درك متن نوشتاري و بررسي روايي محتوايي آن‌ها؛ و بخش كمّي شامل اجراي مقدماتي آزمون‌هاي محقق‌ساخته روي نمونه‌اي 30 نفره از دانش‌آموزان پايه دهم و محاسبه پايايي آزمون‌ها (آزمون آگاهي واج‌شناختي (0/76) و آزمون درك متن نوشتاري (0/80)) بود. سپس آزمون‌ها روي نمونه 50 نفره از دانش‌آموزان پايه دهم شهرستان لاهيجان اجرا شد كه نتايج آن‌ها با استفاده از آزمون‌هاي غيرپارامتري فريدمن و ويلكاكسون و آزمون همبستگي اسپيرمن تحليل شد. نتايج نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين عملكرد دانش‌آموزان در سطوح مختلف آگاهي واج‌شناختي وجود دارد به‌طوري‌كه بهترين عملكرد مربوط به سطح هجايي و ضعيف‌ترين عملكرد مربوط به سطح درون هجايي است. همچنين نتايج آزمون همبستگي اسپيرمن نشان داد بين آگاهي واج‌شناختي با درك متن نوشتاري همبستگي نسبتاً بالايي وجود دارد (0/77). نتايج اين پژوهش مي‌تواند ياريگر برنامه‌ريزان آموزشي جهت طراحي محتواي مناسب آموزشي براي تقويت مهارت‌هاي آگاهي واج‌شناختي دانش‌آموزان پس از سپري كردن دوره ابتدايي در جهت تقويت درك متن نوشتاري باشد.

Despite the importance of phonological awareness in learning reading in the early stages of literacy, studies have shown that some students after the end of elementary education, and even some literate adults have poor phonological skills, that affects their reading. This study was a mixed methods one. The aim was to compare the adolescentsʹ performance in syllabic, intra-syllabic and phonemic sub-tests and their relationship with reading comprehension. The qualitative part includes the review of theories and literature about phonological awareness and its relationship with reading comprehension, design of phonological awareness and reading comprehension tests, and examining their content validity. The quantitative part includes the implementation of the researcher-made tests on a sample of 30 students and calculating the reliability of tests (phonological awareness test (0.76) and reading comprehension test (0.80)). Then, the tests were distributed among a sample of 50 students from the 10th grade students of Lahijan. The results were analyzed using non-parametric Friedman and Wilcoxon tests and Spearman correlation test. The results showed that there is a significant difference between the performance of students at different levels of phonological awareness, as the best performance is related to the syllabic and the weakest is related to the intra-syllabic level. The results of Spearman correlation test showed that there is a high correlation between phonological awareness and reading comprehension (0.77). The results of this study can help educational programmers to design appropriate content to enhance the phonological awareness skills of students after elementary education.