امكان سنجي اصطياد قاعده فقهي حسن نيت

The Feasibility of Extraction of Good Faith Principle in Jurisprudence

قواعد فقهي در يك تقسيم‌ بندي به دو بخش منصوص و اصطيادي تقسيم مي‌شوند. در قواعد اصطيادي برخلاف قواعد منصوص، نص قرآني يا روايي كه تمام مفاد قاعده را دربر بگيرد و جامع و مانع باشد، وجود ندارد و فقه پژوهان آنها را از مجموعه‌اي از آيات و روايات كه من حيث‌المجموع مفاد قاعده را ثابت مي‌كند، اصطياد مي‌كنند. پژوهش حاضر درباره بررسي تطابق اصل رومي ژرمني حسن‌نيت با فقه اماميه و امكان سنجي اصطياد قاعده فقهي حسن‌نيت است. برخي محققين با استناد به وجود مصاديق اصل حسن‌نيت در فقه اماميه خصوصا در فقه العقود، قائل به وجود اين اصل در فقه هستند. در اين پژوهش با نقد اين ديدگاه به اين نتيجه مي‌رسيم در خصوص حسن‌نيت امكان اصطياد قاعده فقهي حسن‌نيت به صورت كلي وجود ندارد.

The Islamic legal rules are divided into two parts: “documentary to text (manṣūṣ)” and “adoption of texts (iṣṭiyādī)”. In the latter group there is no Qur’anic or narrative text that embraces all the provisions of the rule. Instead, jurisprudents have extracted them from a collection of verses and narratives, which they, as a whole, prove the provisions of the rule. The present study is aimed at investigating the compatibility of the Roman principle of good faith with Imamiyya jurisprudence and the feasibility of the extraction of good faith rule in Imamiyya jurisprudence. Some scholars, referring to some samples of the principle of good faith in the jurisprudence, especially in contracts, believe that this principle exists in jurisprudence. In this study, we critique this view and conclude that extraction of the principle as a general rule from the texts is not possible.