ماهيت تضمين هاي پيمانكاري و نحوۀ ضبط و شرايط مطالبۀ ضمانت نامه ها در حقوق ايران و قراردادهاي نمونۀ فيديك

Nature of construction guarantees and recording manner and conditions of call of guarantees in Iran Law and FIDIC Contracts

در قراردادها براي اطمينان از انجام تعهدات قراردادي، تضمين‌هايي از متعهد گرفته مي‌شود. با وجود اشاره به برخي شرايط كلي حاكم بر تضامين، بر ماهيت و ضبط اين تضمين‌ها در حقوق داخلي و قراردادهاي نمونه فيديك تصريح نشده است. در حقوق داخلي در تحليل ماهوي تضامين، ديدگاه‌هاي مختلفي ارائه شده است كه از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به ضمان نقل، وجه التزام، مادۀ 10 قانون مدني و ضمان وثيقه‌اي اشاره كرد. مناسب‌ترين قالب عقد معيّن كه تحليل جامعي از تضامين ارائه مي‌دهد، ضمان وثيقه‌اي است كه بر دو قسم عيني و شخصي است. اغلب تضمين‌هاي استفاده‌شده در فرم فيديك نيز از نوع تضمين شخصي است كه بيشترين شباهت را با ضمان وثيقه‌اي شخصي در حقوق داخلي دارد. از موارد مبتلابه در خصوص تضامين، ضبط تضمين است كه به دليل ابهام در ماهيت تضامين، اختلاف فراواني به‌ويژه در روابط كارفرما و پيمانكار ايجاد مي‌كند. زماني كه تضمين مشروط (مشروط به تخلف يا نقض يا سهل‌انگاري پيمانكار) باشد، كارفرما با اثبات نقض تعهدات پيمانكار، به ضبط مبلغ تضمين محق خواهد بود و زماني كه از نوع عندالمطالبه باشد، مطالبۀ مبلغ تضمين نيازمند اثبات تخلف نيست و كارفرما به‌محض مطالبه مي‌تواند وجه تضمين را ضبط كند. در خصوص تضمين بي‌قيد‌و‌شرط، اگر پيمانكار مطالبۀ كارفرما را به دليل انجام تعهدات يا ناممكن بودن انجام تعهدات به علت بروز قوۀ قاهره ناروا تلقي نمود، مي‌تواند با اقامۀ دعوي و اثبات ادعاهاي خود مبلغ ضبط‌ شده را مسترد دارد

To insure the implementation of contractual obligations, guarantees is obtained from promisor in contracts. With reference to the general conditions of guarantees, nature and recording of these guarantees have not been stipulated in civil law and FIDIC contracts. In civil law and on the analysis of the substantive guarantees, predominant views presented are: contract guarantee, umbrella clause, article 10 of civil code and collateral guarantee. The most appropriate view is collateral guarantee that offers a comprehensive analysis of all guarantees. This guarantee is real and personal. Most common among guarantees in FIDIC contracts is type of personal security, too, that is almost similar with personal collateral guarantee in civil law. Recording of guarantee is the most important problem but because of ambiguity in the nature of guarantee, the frequency difference is made between contractor and employer. A conditional guarantee create obligations of an accessory nature, where the liability of the guarantor arises upon an established default by the contractor and under on-demand guarantee do not stipulate any condition for payment and when contractor after the on-demand guarantee unfairly has been called, the only remedy available to him would be to pursue the matter in litigation.