تأملي بر فرايند انتخابات شوراهاي شهر و روستا در ايران و فرانسه

Comparative study of municipal electoral system in Iran and France

حق رأي دادن و تعيين سرنوشت از مصاديق حقوق شهروندي شمرده مي‌شود. مهم‌ترين ابزار تحقق اين حق در دوران معاصر، توجه به آراي شهروندان از طريق اجراي انتخابات آزاد است؛ به‌نحوي‌كه نتيجۀ انتخابات انعكاسي از آراي شهروندان در روش حكمراني باشد. در ايران شوراهاي اسلامي، راهبرد استراتژيك نظام جمهوري اسلامي ايران براي گسترش و تعميم مشاركت مردم شهر و روستا در عرصه‌هاي تصميم‌گيري و تصميم‌سازي است. اختصاص فصل هفتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به اين نهاد، نشانگر دورانديشي واضعان قانون اساسي در قانون‌مندسازي مشاركت مردم در سطوح محلي و منطقه‌اي است تا با استفاده از ظرفيت‌هاي اعطاشده به شوراها در قانون اساسي، گامي مهم در تمركززدايي و دادن اختيارات به نمايندگان منتخب مردم در مناطق برداشته شود. يكي از مراحل مهم شكل‌گيري شوراها نحوۀ انتخاب كردن و انتخاب شدن اعضاي شوراهاست. آشنايي با شيوۀ انتخابات شوراهاي شهر و روستا در كشور فرانسه كه داراي سابقه‌اي طولاني در ادارۀ شهرها با همراهي شوراها و شهرداري‌ها است، مي‌تواند افق‌هايي از موفقيت‌هاي به‌دست‌آمده در اين زمينه را پيش روي شوراهاي شهر و روستا در ايران بگشايد. نگارنده بر آن است تا ضمن تحليل فرايند انتخابات شوراهاي اسلامي شهر در ايران، با تأملي تطبيقي اين موضوع را با حقوق فرانسه مقايسه نمايد. همان‌گونه كه همگان اذعان دارند استفاده از تجربيات ساير ملل ازجمله اقدامات ضروري براي بهبود وضعيت قوانين تلقي مي‌شود و قسمت ب بند 6 اصل دوم قانون اساسي ما نيز استفاده از تجربيات بشريت را بااهميت دانسته است. اين موضوع پيش از اين به‌صورت تطبيقي ميان دو كشور ايران و فرانسه پژوهش مستقلي را به خود اختصاص نداده است.

An Instance of human rights is the right of everyone to determine their future. Therefore the most important tool for the realization of this right in the contemporary era is attention to the views of citizens through free elections, in a way that the result of the election reflects the views of citizens in governance. The Islamic Councils in Iran are the country’s strategic approach to the development of urban and rural people’s participation in the decision-making process. Studying the urban and rural councils elections in France can help improve this process in Iran, since France, has a lot of experience in running a city and having municipalities and city councils. A comparative study of the two electoral systems can help better illustrate the strengths and weaknesses of both systems. This topic has not been studied as an independent comparative study between Iran and France before, which makes it a unique study.