اثربخشي آموزش مديريت استرس شناختي- رفتاري بر شدت علايم و بهزيستي هيجاني بيماران مبتلا به سندرم روده تحريك‌پذير

Efficacy of Cognitive-Behavioral Stress Management Training on Symptoms Severity and Emotional Well-being of Patients with Irritable Bowel Syndrome

اهداف: سندروم روده تحريك ­پذير (IBS) از شايع ­ترين اختلالات كاركردي دستگاه گوارش است. درمان­­ هاي متفاوت دارويي و روان‌شناختي براي كنترل علايم اين بيماري به‌كار برده مي­شود. هدف مطالعه حاضر، تعيين اثربخشي آموزش مديريت استرس شناختي- رفتاري بر شدت علايم و بهزيستي هيجاني بيماران مبتلا به سندروم روده تحريك ­پذير بود. مواد و روش ­ها: در اين كارآزمايي باليني با طرح پيش ­آزمون و پس‌آزمون با گروه كنترل، 30 نفر از بيماران مبتلا به سندروم روده تحريك‌پذير در سال 1391 در شهر اردبيل به‌روش دردسترس، انتخاب و به‌صورت تصادفي ساده در دو گروه آزمايش (15 نفر) و كنترل (15 نفر) گمارده شدند. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه شدت علايم سندروم روده تحريك‌پذير، مقياس عاطفه مثبت و منفي خصلتي و مقياس رضايت از زندگي بود. برنامه درماني مديريت استرس شناختي- رفتاري در 10 جلسه 90دقيقه ­اي و به‌صورت گروهي براي گروه آزمايش برگزار شد. ارزيابي بيماران در دو مرحله پيش ­آزمون و پس ­آزمون صورت گرفت. تجزيه و تحليل­ داده ­ها به‌كمك نرم‌افزار SPSS 20 و با استفاده از آزمون تحليل كوواريانس چندمتغيره انجام شد. يافته ­ها: بين ميانگين نمرات عاطفه مثبت، عاطفه منفي، رضايت از زندگي و شدت علايم سندروم روده تحريك‌پذير در دو گروه آزمايش و كنترل در مرحله پس آزمون تفاوت معني دار وجود داشت (001/0p<). آموزش مديريت استرس شناختي- رفتاري توانست 51% واريانس مولفه­ عاطفه مثبت، 55% واريانس مولفه عاطفه منفي، 89% واريانس رضايت از زندگي و 57% واريانس شدت علايم IBS را تعيين كند. نتيجه­ گيري: درمان مديريت استرس شناختي- رفتاري مي‌تواند در كاهش شدت علايم و افزايش بهزيستي هيجاني بيماران مبتلا به سندروم روده تحريك ­پذير موثر باشد.

Aims: One of the most prevalent gastrointestinal functional disorders is the irritable bowel syndrome (IBS). Different medical and psychological treatments are conducted to control the symptoms of the disease. The aim of this study was to determine the effectiveness of the cognitive-behavioral stress management training on the severity of the symptoms and emotional welfare of patients with IBS. Materials & Methods: In the controlled pretest-posttest clinical trial study, 30 patients with IBS were studied in Ardabil in 2012. The subjects, selected via available sampling method, were randomly divided into two groups including experimental (n=15) and control (n=15) groups. Data was collected using the IBS severity questionnaire, the characteristic positive and negative affection scale, and the life satisfaction scale. Ten 90-minute group cognitive-behavioral stress management treatment sessions were conducted in experimental group. The subjects were assessed at both pretest and posttest steps. Data was analyzed by SPSS 20 software using multivariate covariance analysis test. Findings: The mean scores of positive affection, negative affection, life satisfaction, and IBS symptom severity of experimental and control groups were significantly different at the posttest step (p<0.001). 51%, 55%, 89%, and 57% of positive affection component, negative affection component, life satisfaction, and IBS symptom severity variances could be determined by the cognitive-behavioral stress management training, respectively. Conclusion: The cognitive-emotional stress management treatment can reduce the severity of the symptoms, while it can increase the emotional welfare, in the patients with IBS.