كليدواژه :
شناسه هاي برف , درصد فراواني برف , تحليل خوشه اي , رگرسيون خطي , ايران
چكيده فارسي :
برف از منابع اصلي بيلان آب، جريان هاي سطحي بهاري، سفره هاي آب زيرزميني، رودخانه ها و چشمه ها محسوب مي شود و در مناطق كوهستاني و عرض هاي جغرافيايي بالا اهميت زيادي دارد. به دليل اهميت اين موضوع پژوهش حاضر با هدف شناسايي و خوشه بندي ايستگاه هاي برفي كشور انجام شد. در اين راستا شناسه هاي هواي حاضر از 304 ايستگاه همديد طي دوره 2010–1951 مورد بررسي قرار گرفت. در ابتدا 16 شناسه كه صرفا متعلق به برف بود جداسازي و سپس نقشه هاي توزيع مكاني هر شناسه ترسيم و از نظر مكاني بررسي شدند. نتايج حاكي از آن است كه بارش برف تنها در 251 ايستگاه رخ داده و تراكم آنها عمدتا در محور شمال غرب - جنوب شرق و محور كوهستاني البرز و زاگرس مي باشد. در اين ميان شناسه هاي 70، 71، 73، 22 و 72 به ترتيب داراي بيشترين فراواني ثبت در ايستگاههاي مورد مطالعه بوده اند. در نهايت با اعمال تحليل خوشه اي سلسله مراتبي بر روي داده هاي درصد فراواني برف، ايستگاه هاي همديد به سه خوشه اصلي تفكيك شدند. اين تحليل نشان داد كه ايستگاههاي برفي ايران عمدتا در سه خوشه اصلي شامل خوشه كوهستاني مرتفع، كوهستاني كم ارتفاع و پايكوهي دسته بندي مي شود. لازم به ذكر است خوشه سوم به دليل پراكندگي زياد به دو زيرخوشه پايكوهي و كم ارتفاع پايكوهي و ساحلي قابل تفكيك است. بررسي ها نشان داد كه در ايران بارش برف بشدت تابع ارتفاع و عرض جغرافيايي است بين ارتفاع و عرض جغرافيايي ايستگاه ها رابطه معكوس معنادار وجود دارد از سوي ديگر بين ارتفاع و درصد فراواني برف رابطه مستقيم معنادار وجود دارد؛ اما درصد فراواني برف با عرض جغرافيايي رابطه معناداري نشان نمي دهد اين موضوع حاكي از آنست كه نقش ارتفاع در بارش برف به مراتب بيشتر از عرض جغرافيايي است.
چكيده لاتين :
Snow is one of the main sources of water budget, spring currents, groundwater aquifers, rivers, springs and it's
important in mountainous areas and high latitudes. Due to the importance of this topic, the present study was
conducted with the aim of identifying and clustering of snow in Iran. In this regard, present weather codes of 304
synoptic stations were surveyed during the period of 1951-2010. Initially, 16 codes that belonged solely to the
snow were separated and then spatial distribution maps of each code were mapped and spatially surveyed. The
results indicate that snowfall occurs only in 251 stations and their density is mainly in the north-west and southeast
axis and the mountain axis of Alborz and Zagros chain. The codes 70, 71, 73, 22 and 72 respectively have
the highest frequency of recording at the stations studied. Finally, by applying a hierarchical cluster analysis on
the percentage of snow frequency, the stations were divided into three main clusters. This analysis showed that
synoptic stations in Iran are mainly classified into three main clusters, High Mountain, low mountains and foot
of the mountain clusters. It should be noted that the third cluster is distinguishable due to its large dispersion to
two submerged subsurface and low-altitude mountain and coastal areas. Studies have shown that snowfall in Iran
is strongly dependent on elevation and latitude. There is a significant inverse relationship between the elevation
and latitude of the stations. On the other hand, there is a significant direct relationship between height and
percentage frequency of snow. However, the percentage frequency of snowfall with latitude is not significant.
This indicates that elevation in snowfall is more important than latitude.
