برآورد ميزان فرسايش خاك و رسوبدهي با بهره گيري از مدل بارش - رواناب WMS (مطالعه موردي: حوضه آبخيز سعدل - استان آذربايجان غربي)

Assessment The Soil Erosion and Sediment Yield with Using of Rainfall-Runoff WMS model (Case Study: Sadal Watershed-West Azerbaijan Province)

برآورد ميزان فرسايش و رسوب در حوضه هاي آبخيز بدون آمار رسوب يكي از مسائل اساسي بوده و استفاده از روش هاي تجربي را لازم مي نمايد تا داده هاي حاصل بتواند مبنايي براي برنامه ريزي هاي مديريتي واقع گردد. هدف از اين پژوهش، كاربرد مدل اصلاح شده پسياك (MPSIAC) و مدل توسعه يافته آن در حوضه آبخيز سعدل به مساحت 2663 هكتار با توجه به معيارهاي لحاظ شده در اين مدل و نيز استفاده از مدل بارش - رواناب WMS جهت كاهش خطا و افزايش دقت نسبي در تجزيه و تحليل مدل مي باشد. حوضه سعدل به دليل اختلاف ارتفاع زياد و تغييرات ناگهاني شيب داراي خصوصيات هيدرولوژيكي و ژئومورفولوژيكي خاص مي باشد لذا برآورد مقدار رسوب و كمي سازي آن بر اساس روابط تجربي جهت طرح هاي حفاظت آب و خاك ضروري مي نمايد. به منظور تعيين تغييرات مكاني بارش حداكثر روزانه از آمار 11 ايستگاه باران سنجي استفاده شد. به منظور برآورد بارش در دوره هاي بازگشت مختلف از نرم افزار Easy fit و روش هاي مختلف درون يابي استفاده شد. برآورد حداكثر دبي سيلاب، حجم و دبي ويژه توسط مدل بارش - رواناب WMS انجام شد. بررسي پوشش گياهي منطقه از طريق سنجش از دور (ERDAS) و با شاخص NDVI محاسبه شد. نتايج تجزيه و تحليل آماري مدل MPSIAC نشان داد كه فرسايش خاك و توليد رسوب رابطه مستقيم با نوع خاك و متوسط شيب حوضه دارد همچنين بررسي روابط همبستگي بين عوامل مدل توسعه اي نشان داد كه متوسط شيب حوضه و عامل رواناب بيشترين تأثير را بر روي افزايش توليد رسوب در منطقه دارد. بيشترين مقدار رسوب توليدي در زيرحوضه Q1 در هر دو مدل برآوردي (1599 تن در مدل MPSIAC و 1232 تن در مدل توسعه اي) و كمترين ميزان رسوب كل در هر دو مدل مربوط به زيرحوضه E به دست آمد.

Characteristics of basins and their erosion and sedimentation are of great importance in the studies of water resources. Moreover, soil erosion is a problem that causes great damage to the economy of the country every year and reduces or kills soil fertility. Lack of information on soil erosion studies is the most important problem in these basins. Therefore in order to study the corrosion portraying the Sadal watershed erosion using and identify sensitive watersheds MPSIAC models and development effort to review and assess erosion and sedimentation in this area. The results showed that the sensitivity of the nine factors in the model MPSIAC both soil and slope erosion and deposition zone in resonance parameter are effective. The most critical factor in exacerbating erosion on a development model, so that the average increase in steep slope areas are areas of erosion and sediment yield increases. Review erosion and sediment production in both models suggests that the area with the highest erosion and sediment Q1 and its associated sub-basin D is minimal. The minimum difference between the estimated amount of erosion and sedimentation in the basin B (19.23%) and most of the area between Q1 (28/48%) respectively. MPSIAC can estimate the erosion model development. Differences in erosion and sedimentation in sub D has the lowest amount is about 28% In general, estimates of erosion and sediment production in the Sadal watershed model MPSIAC middle class and low class is extensibility. Studies show that much of the West (H) to the East (exit) to move on erosion due to uncontrolled exploitation and overgrazing of pasture and mines as well as industrial and population growth will increase. On the other hand, the scope of the output (Q1) is added to the average value of the slope and the influence of soil type affect the amount of runoff and erosion and consequently increased.