كليدواژه :
حساسيت پذيري به فرسايش , شوري , نفوذپذيري , اولويت بندي , تصميم گيري چند معياره
چكيده فارسي :
رخداد بيابان زايي با حذف پوشش گياهي، منجر به ايجاد آثار نامطلوبي از قبيل فرسايش و تخريب اراضي و نيز تشديد سيلاب ها شده و پيامدهاي زيست محيطي نامطلوبي را به دنبال دارد. به منظور بررسي اثر خصوصيات خاكشناسي بر پتانسيل بيابان زايي مخروط افكنه - هاي مشرف به ارتفاعات حلقه دره و جارو (منطقه اشتهارد، استان البرز)، نخست اقدام به تهيه ي نقشه ي طبقات شيب، كاربري اراضي و زمين شناسي كاربردي با هدف ايجاد واحدهاي همگن و تعيين خصوصيات خاك شد، به طوري كه از طريق روي هم قرار دادن و تقاطع اين نقشه ها با لايه شبكه اي ايجاد شده به وسيله برنامه جانبي ET GeoWizards در نرم افزار 10.3 ArcGIS نقشه ي واحدهاي كاري حاصل شد. در اين تحقيق سه شاخص حساسيت پذيري نسبت به فرسايش، شوري و نفوذپذيري خاك در نظر گرفته شد كه در نهايت هر يك به صورت نقشه اي طبقه بندي شده، ارايه گرديدند. در اين تحقيق، نمونه برداري خاك با هدف ايجاد نقشه هاي شوري (159 نمونه) و نفوذپذيري (174 نمونه) در منطقه تحقيق به انجام رسيد. سپس اقدام به محاسبه وزن معيارها و نيز نسبت سازگاري با كاربرد روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) شد. در اين تحقيق از روش FUZZY SAW به منظور تعيين پتانسيل و اولويت بندي گزينه ها استفاده شد، به طوري كه پس از تعريف اعداد فازي مثلثي مربوط به عبارات زباني در دو طيف چهار و هفت گانه، اقدام به محاسبه شاخص ارجحيت گزينه ها گرديد. بر اساس نتايج به دست آمده، دامنه تغييرات مقادير ارجحيت گزينه ها مبتني بر روش AHP-FUZZY SAW براي عبارت هاي زباني چهار و هفت گانه به ترتيب از 0/254 تا 0/889 و 0/236 تا 0/903 متغير است. نتايج تحقيق مبتني بر طيف چهارگانه نشان داد كه 74/18 درصد (4245/77 هكتار) از منطقه داراي پتانسيل بيابان زايي كم و 25/82 درصد (1477/67 هكتار) داراي پتانسيل بيابان زايي خيلي زياد است. نتايج تحقيق مبتني بر طيف هفت گانه نيز نشان داد كه 74/18 درصد (4245/77 هكتار) از منطقه داراي پتانسيل بيابان زايي كم، 9/78 درصد (559/53 هكتار) داراي پتانسيل بيابان زايي و 16/04 درصد (918/14 هكتار) داراي پتانسيل بيابان زايي خيلي زياد است.
چكيده لاتين :
Desertification event by eliminating plant cover leads to the unfavorable effects such as erosion, land
degradation, accelerated floods and also unfavorable environmental outputs. In the investigation of pedological
criterion affecting on land degradation in alluvial fans Surrounding Halghe Dareh and Jaroo Mountains,
Eshtehard, Karaj, first, maps of slope classes, land use, and geology were created, then a map of units was
founded by overlaying and crossing these maps and grid layer created by extension of ET GeoWizards in
ArcGIS 10.3 software. In this research three indices of erodibility, salinity and permeability of soil were
considered, finally, each of them was shown in the shape of the classified map. In this study, soil sampling was
carried out to create maps of salinity, 159 samples, and permeability, 174 samples. Then, weights of criteria and
consistency ratio were calculated by AHP method. In this research, FUZZY SAW method was used to prioritize
the options, in the manner that after defining the triangular fuzzy numbers in four and seven level scales, the
preferred index was calculated. The results show that the preferred index obtained from AHP-FUZZY SAW
technique alters from 0.254 to 0.889 and 0.236 to 0.903 for four and seven level scales, respectively. According
to the four levels of linguistic variables, 74/18% (4245/77 ha) and 25/82% (1477/67 ha) of the area were
classified into two classes of low and very high desertification potential, respectively. The results also showed
that in the seven levels of linguistic variables, 74/18% (4245/77 ha), 9/78% (559/53 ha), and 16/04% (918/14 ha)
of the area were classified into three classes of low, high, and very high desertification potential, respectively.
