مكان‌يابي بوستان‌هاي شهري با تأكيد بر كاربري‌هاي شهري سازگار و ناسازگار (مطالعه موردي منطقه 17 تهران)

Locating New Urban Parks with Emphasis on Urban Land Use Incompatibility (A case study: Zone 17 of Tehran)

هدف اصلي اين مطالعه تعيين بهترين مكان‌ها براي احداث بوستان شهري با استفاده از يك مدل مكان‌يابي ماكسي-مين و ميني-ماكس است كه در اين مطالعه توسعه داده‌شده است. در اين پژوهش به‌منظور مكان‌يابي بوستان‌هاي جديد، نحوه‌ي تعامل نقاط نامزد، با كاربري‌هاي شهري سازگار و ناسازگار مدنظر قرار گرفته است. بدين ترتيب بهترين نقاط براي احداث فضاي سبز نقاطي هستند كه كمترين فاصله را با مشتريان خود، يا به‌عبارت‌ديگر كاربري‌هاي سازگار با فضاي سبز، و همچنين بيشترين فاصله را با كاربري‌هاي ناسازگار داشته باشند. مدل مكان‌يابي كه در اين پژوهش توسعه داده شد به دنبال يافتن نقاط بهينه به ‌گونه‌اي است كه مجموع فاصله­ي آن‌ها از كاربري‌هاي سازگار كمينه و از كاربري‌هاي ناسازگار بيشينه شود. اين مدل مكان‌يابي با استفاده از نرم‌افزار CPLEX نوشته و حل شد. در اين پژوهش محل كاربري‌هاي سازگار و ناسازگار با استفاده از شيپ فايل­هاي موجود در محيط GIS موردبررسي قرار گرفت. در پايان بهترين مكان‌ها براي احداث بوستان‌هاي شهري جديد از بين پهنه‌هاي سبز طرح تفصيلي جديد شهر تهران براي منطقه 17 معرفي شد. در اين پژوهش شش سناريو براي مكان‌يابي بوستان‌هاي جديد توسعه داده شد. در سناريوي اول تا چهارم به ترتيب 19، 23، 31 و 43 بوستان جديد مكان‌يابي شد. اما سناريوي پنجم و ششم نتوانستند به جواب بهينه دست پيدا كنند. اين بدان معني است كه امكان انتخاب و استقرار بهينه‌ي بوستان‌هاي شهري از بين نقاط نامزد براي افزايش بيش از چهار متر سرانه در سطح اين منطقه امكان‌پذير نيست. اما مي‌توان سرانه را به‌صورت غير بهينه تا ميزان 6/18 مترمربع به ازاي هر شهروند افزايش داد.

The main objective of this study was to determine the best location for the construction of urban parks using a location model of Maxi-Min and Mini-Max which is developed in this study. In this research, to locate new parks, interaction between the candidates, with incompatibility issues of urban land use has been considered. The best places to build green space areas that are closest to their customers, or in other words lands with most compatibility, and also the furthest with incompatible places. The location model found the optimal points so that the total distance from incompatible land uses maximized and to compatible places minimized. This location model using CPLEX software has been written and solved. Incompatible and compatible places in ArcGIS environment were included. The best locations for the construction of new urban parks using the green zones in Tehran’s comprehensive plan for Region 17 were introduced. In this study, six scenarios were developed to locate new parks. In this study six scenarios were developed for the location of new parks. In the first to fourth scenario, 19, 23, 31 and 43 new parks were located. But the fifth and sixth scenarios failed to reach the optimal answer. This means that the optimal selection and deployment of urban parks from the candidate points cannot be increased to more than four meters per capita in the region. But the per capita can be increased by an optimal amount of up to 6.18 m2 per citizen.