روش شناسي تاريخ نگاري مسعودي در كتاب التنبيه و الاِشراف

هدف اصلي اين نوشتار، بررسي روش شناسي تاريخ نگاري مسعودي در كتاب التنبيه و الاشراف است. اين روش شناسي، ما را با يكي از الگوهاي تاريخ نگاري كه همانا تركيب روش موضوعي با روش سال به سال(حوليات)، انتخاب روش مشاهده و تجربه مستقيم و اختصارنويسي در تاريخ نويسي است، آشنا مي سازد. مسعودي، اولين مورخ اسلامي است كه ظهور تفكر انتقادي را در تاريخ نگاري اسلامي بنيان نهاد. اصولا تاريخ نگاري مسلمانان تا قبل از ظهور او، از ضعف گفتمان انتقادي رنج مي برد. نوع نگرش مسعودي به منابع تاريخ نگاري اش، در دو اثر ارزشمند و به جامانده از وي يعني مروج الذهب و التنبيه و الاشراف، سرآغاز فصل جديدي در تاريخ نگاري اسلامي شد و بعدها ابن خلدون، نه تنها به اين روش، پايبند بود بلكه آن را به درجه اعلايي رساند. در نگارش كتاب التنبيه و الاشراف،ا وضاع اجتماعي، سياسي و فرهنگي عصري كه مسعودي در آن مي زيست، تاثيرگذار بوده، اما شرط تام به شمار نيامده، در كنار اين عامل، ذوق و قريحه نويسنده، و ذهن خلّاق وي نيز، نقشي اساسي را داشته است.