بازشناسي طراحي فضاي مسجد كهنه دستگردان طبس

معماران همواره مساجد را به عنوان يكي از عناصر مهم معماري بناهاي شهري با طرح ها و شيوه هاي مختلف و درنظرگرفتن اقليم، بنا مي كردند. ناحيه ي طبس واقع در جنوب استان خراسان جنوبي همواره نقش مهمي در تاريخ، هنر و فرهنگ ايران به ويژه در دوران اسلامي داشته است. اين مهم را مي توان از وجود آثار فراوان و ارزشمند به جاي مانده از معماري اين ناحيه دريافت. در طي بررسي باستان شناسي كه در 1394 در بخش دستگردان طبس صورت گرفت، دو مسجد دستگردان و هودر در اين منطقه شناسايي شد كه از لحاظ ساختار و كاركرد، تاكنون مورد واكاوي و پژوهش قرار نگرفته اند. بناي مسجد كهنه دستگردان داراي طرح و نقشه هندسي منحصربه فردي است كه با مساجد دو ايواني خراسان در دوران مياني اسلامي قابل مقايسه است. ازآنجايي كه اين مسجد موردمطالعه و واكاوي باستان شناسانه قرار نگرفته، پژوهش كنوني اهميت ويژه اي مي يابد. روش به كاررفته در اين پژوهش، از نوع بنيادين و روش، توصيفي - تحليلي است. جمع آوري يافته ها مبتني بر بررسي هاي ميداني و مطالعه ي منابع كتابخانه اي از طريق مشاهده و با استفاده از كروكي و تهيه نقشه است. در راستاي انجام اين پژوهش سعي شده است، با تعيين ماهيت بناي مذكور و مقايسه از طريق ديگر مساجد، موقعيت بافت فرهنگي و تاريخي بناي موردنظر بررسي شود. نتايج بيانگر اين مطلب است كه با توجه به ساختار بناي مسجد كهنه دستگردان و بافتي كه در آن شكل گرفته است، تاريخ ساخت آن به دوران مياني اسلامي، به ويژه دوره ي ايلخاني بازمي گردد.