ارزيابي آسيب‌ پذيري ذاتي آبخوان دشت اردبيل با استفاده از روش‌هاي DRASTIC، SINTACS و SI

Evaluation of intrinsic vulnerability of Ardabil plain using DRASTIC, SINTACS and SI methods

افزايش جمعيت، توسعه كشاورزي و صنايع باعث افزايش شديد در مصرف منابع آب و به ­تبع آن كاهش كمي و كيفي منابع آب زيرزميني شده است. افت گسترده در سطح تراز منابع آب زيرزميني شيرين و نفوذ آب­ هاي سطحي و بارش ­ها به اين منابع، جريانات سطحي را با كاهش دراماتيك مواجه كرده و در اكثر مناطق ايران آب زيرزميني مهم­ترين منبع تأمين­ كننده آب كشاورزي، شرب و صنعت گرديده است. از اين ­رو اهميت مديريت، حفاظت و جلوگيري از آلودگي اين منابع به ضرورت اجتناب ­ناپذيري مبدل شده است. يكي از راهكارهاي مناسب براي جلوگيري از آلودگي منابع آب زيرزميني شناسايي مناطق آسيب ­پذير آبخوان است. در اين پژوهش به ­منظور ارزيابي آسيب ­پذيري آبخوان دشت اردبيل از روش ­هاي DRASTIC، SINTACS و SI استفاده شده است. با استفاده از اين روش­ ها و با توجه به ويژگي­هاي هيدرولوژيكي و هيدروژئولوژيكي منطقه مورد مطالعه آسيب ­پذيري آبخوان در مقابل عوامل آلاينده پهنه ­بندي شد و مناطق مستعد به آلودگي در هر كدام از روش­ ها مشخص شد. سپس براي صحت­ سنجي هر كدام از روش­ها از مقادير نيترات اندازه­ گيري شده در منطقه استفاده شد. به ­منظور مقايسه بهتر و دقيق ­تر اين روش­ ها، شاخص همبستگي (CI) بين نقشه­ هاي آسيب ­پذيري و مقادير نيترات محاسبه گرديد. نتايج نشان داد كه مدل DRASTIC بالاترين شاخص همبستگي را دارد و بنابراين براي ارزيابي آسيب ­پذيري روش بهتري نسبت به روش­ هاي ديگر است. بر اساس نتايج حاصل از مدل DRASTIC از آبخوان دشت اردبيل كه بيش­تر شرق و قسمتي از جنوب دشت را شامل مي­ شود در محدوده آسيب­ پذيري كم و بقيه قسمت­ هاي دشت يعني بخش­ هاي شمالي و غربي در محدوده آسيب ­پذيري متوسط قرار دارد.

growing of population, development of agricultural and industrial activities were intensively increased the consumption of water resources, as results, the water quality and quantity have been decreased. Vast declining of fresh groundwater resources levels and infiltrations of surface runoffs and precipitations into groundwater, were decreased the runoffs dramatically and, as a consequence, the groundwater resources became as an important part of the water resources for drinking, industrial and agricultural demands in all over the country. Therefore, the importance of groundwater preservation, management and prevention of its contamination becomes as an inevitable task. One of the effective solutions to prevent the contamination of groundwater is to distinguish the vulnerable areas of the aquifer. In this study, DRASTIC, SINTACS and SI methods are used for assessment of vulnerability of the Ardabil plain aquifer. Using from these methods and with respect to the hydrological and hydrogeological characters of the study area, zoning of the vulnerability of aquifer to contamination is carried out and then susceptible areas to contamination was distinguished in each method. The measured nitrate concentrations in the area were used to validate each method. Correlation Index (CI) between vulnerability maps and nitrate amounts were calculated for exact and better comparing of these methods. Results showed that DRASTIC model has the highest CI, this means it is better than other methods for vulnerability assessment. According to the results of DRASTIC, 44.36% of the Ardabil plain aquifer area, located in the eastern and southern part of the plain, has low vulnerability and the rest parts including northern and western part of the plain has moderate vulnerability.