وجوه كانوني ايرانيت در متون درسي عصر پهلوي اول (كتب تاريخ، جغرافيا و ادبيات فارسي)

Focal Aspects of Iranism in the Textbooks of the First Pahlavid Era (History, Geography and Persian Literature Textbooks)

دولت مدرن پهلوي اول، سعي در اجراي تغييرات بنيادين در ايده ي ايرانيت قديم يا ايراني بودن در افق تاريخي اين سرزمين و ايجاد ايده ي ايرانيت جديد بر طبقِ الگويِ ايراني تجدد داشت. در اين مسير، دستگاه هاي ايدئولوژيك نظير نهاد تعليم و تربيت و ابزارهاي آموزشي همچون كتاب هاي درسي مورد استفاده ي اين دولت قرار گرفت. مقاله ي حاضر برآن است تا با استفاده از روشِ كمي تحليل محتوا كه مبتني بر آمار و ارقام مي باشد، به بررسي وجوه كانونيِ ايرانيت جديد در سه محور اساسي دولت، كشور و ملت بپردازد. به همين منظور، 37 كتاب درسي تاريخ، جغرافيا و ادبيات فارسي عصر پهلوي اول مورد بررسي كمي قرار گرفته است. يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه سياست گذاران آموزشي و مولفان كتاب هاي درسي در انعكاس مفاهيم و مصاديق كانوني ايرانيت جديد بيشترين تاكيد شان معطوف بر وجه دولت بوده و از ميان مفاهيم مرتبط با دولت، مفهوم «شاه» با 2353 بار تكرار، بيشترين ميزان فراواني وجه سياسي ايرانيت جديد را به خود اختصاص داده است.

The modern government of the first Pahlavid tried to apply basic changes in the idea of the old Iranism of to be Iranian in the historical horizon of this land and to create the Idea of new Iranism based on the Iranian model of Modernism. In this way, Ideological apparatuses such as education institutions and educational materials like textbooks have been used by the government. The aim of this paper is to study the focal aspects of new Iranism in government, state and nation as the three basic axes by using quantitative method of content analysis based on statistics and figures. For this purpose, 37 textbooks of history, geography and literature of first Pahlavid era have been quantitatively studied. The results show that the educational policy makers and the authors of textbooks’ most emphasis to reflect the concepts and focal evidences of new Iranism were focused on the government aspect and between the concepts related with the government, the term ‘Shah’ with 2353 repetition were the most frequent political aspect of new Iranism.