بررسي راهكارهاي اجرايي افزايش كيفيت مسكن و امنيت تصرف در سكونتگاه‌هاي غيررسمي با رويكرد ماتريس كمي برنامه‌ريزي راهبردي، نمونه موردي: شهر همدان

(Formulating Strategies for Improvement of Quality of Life and Land Security in Informal Settlements (Case Study: Hamedan City

اسكان غيررسمي يكي از نمودهاي بارز فقر شهري است كه در درون يا مجاورت شهرها (به ويژه شهرهاي بزرگ) به شكلي خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه‌ريزي رسمي شهرسازي، با تجمعي از اقشار كم درآمد و سطح نازلي از كميت و كيفيت مسكن شكل مي‌گيرد و با عناويني همچون حاشيه‌نشيني، اسكان غيررسمي، سكونتگاه‌هاي خودرو شناخته مي‌شود. بررسي شرايط كالبدي، اقتصادي، سياسي، اجتماعي و زيستي سكونتگاه‌هاي غيررسمي كلان شهر همدان، نشان از پايين بودن كيفيت مسكن در اين بخش‌ها دارد. پايين بودن كيفيت مسكن در اسكان‌هاي غيررسمي ناشي از عوامل بسياري همانند: پايين بودن ميزان درآمد، فقدان مالكيت قانوني، عدم حمايت‌هاي دولتي و سياسي از محله و غيره مي‌تواند باشد. در اين تحقيق سعي شده است كه سياست‌هاي كاربردي تحول كيفيت مسكن و امنيت تصرف به روش‌هاي كمي در سكونتگاه‌هاي غيررسمي كلان شهر همدان بررسي شود. روش تحقيق توصيفي-تحليلي بوده و بر مبناي روش‌هاي اسنادي و ماتريس كمي برنامه‌ريزي راهبردي اجرا شده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه راهبردهاي: طراحي و اجرا پروژه‌هاي محرك توسعه در اين سكونتگاه‌ها؛ حمايت و تقويت نهادها و سازمان‌هاي موجود در زمينه تأمين مسكن اقشار كم درآمد؛ تصويب قانون جهت هدايت منابع مالي در دسترس براي توليد مسكن عمومي، بالاترين اولويت را در ارتقاء كيفيت مسكن و امنيت تصرف دارند.

Informal settlement is one of obvious manifestation of urban poverty. These informal settlements develop in a spontaneous way, without building permit and without formal city development plans, which are agglomeration of low-income people and low level of urban quality of life. Investigation in physical, socio-economic, political and environmental situations of informal settlements in Hamdan city show that housing quality is very low on these settlements. The causes of these including low level of income, lack of legal ownership, lack of governmental and political patronage. These research tries to investigate relationship between housing quality and land security with quantitative method. The research will articulate Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM) as a high-level strategic management approach for evaluating possible strategies. The results show that strategies such as implementing urban catalyst projects, patronizing non-governmental organizations for supplying housing for low-income citizens, and legislation approval for leading financial resources for supplying public housing are the most important strategies with high level of priorities.